Cố tình viết sai chính tả ‘Trân gà xả tắc’, ‘lem trua’… để tạo trend?

Việc bình thường hóa các lỗi sai chính tả, sai ngữ pháp, viết tắt… thông qua các trào lưu xu hướng thịnh hành (trend) cũng khiến cho tiếng Việt bị “biến dạng” ngày càng nhiều.

Thiếu dấu câu, viết hoa lung tung

Có một dạo nhiều bạn trẻ hào hứng chia sẻ một đoạn clip ngắn ghi lại khoảnh khắc một người đẹp nổi tiếng đang tốc ký mà không cần nhìn vào bàn phím. 

Sở dĩ đoạn clip được đón nhận nhiệt tình là vì trong bối cảnh ngày nay, việc học tập, làm việc hay trò chuyện online đều cần đến kỹ năng gõ máy tính. 

Và gõ máy tính không cần nhìn bàn phím trở thành một năng lực kỳ diệu, giúp chúng ta tiết kiệm thời gian, tăng cường khả năng tiếp nhận và trình bày thông tin. 

Tuy vậy, lâu dần phát sinh thực trạng nhiều người không những không nhìn bàn phím, mà còn không nhìn luôn cả văn bản mà bản thân mình đã gõ ra.

Bỏ sai dấu thanh, thiếu dấu câu, để dấu câu không đúng chỗ, viết hoa lung tung, dư/thiếu khoảng trắng… là những lỗi không khó để tìm thấy trong các hoạt động học tập và giao tiếp mạng xã hội của người trẻ. 

Trong nhiều trường hợp, các lỗi này thường bị nhiều bạn trẻ xem nhẹ, dễ dàng cho qua. 

Cũng cần lưu ý điều này hoàn toàn khác với phương pháp “viết mà không đọc lại” trong sáng tác văn chương nghệ thuật, nhằm tạo ra sự tự do trong sáng tạo chữ nghĩa, giải phóng mạch nguồn cảm hứng, thuận theo dòng chảy cảm xúc và tư duy của người viết.

Cố tình viết sai chính tả để tạo trend?

Việc bình thường hóa các lỗi sai chính tả, sai ngữ pháp, viết tắt… thông qua các trào lưu xu hướng thịnh hành (trend) cũng khiến cho tiếng Việt bị “biến dạng” ngày càng nhiều.

Nhiều nhà nghiên cứu ngôn ngữ đã chỉ ra rằng việc viết sai chính tả thường là do phát âm không đúng theo âm vốn có của từ, khi ngữ nghĩa và chính tả không đi với nhau, đặc biệt do khẩu âm vùng miền. 

Hay do người viết không hiểu rõ nghĩa của từ, nhất là với lớp từ Hán Việt, dẫn đến dùng sai, viết nhầm. 

Tuy vậy trên thực tế còn có hiện tượng cố tình… viết sai chính tả. 

Mong muốn có sự phá cách độc đáo mang tính chất vui đùa, tạo điểm nhấn về biểu cảm giọng điệu khi giao tiếp, trò chuyện trên các nền tảng mạng xã hội, nhiều bạn trẻ không ngần ngại cố tình viết sai chính tả. 

Đáng tiếc là trào lưu lạ hóa để gây ấn tượng này sau đó dần được nhiều người dùng mạng xã hội hưởng ứng.

Việc cố ý viết sai chính tả để phần nào tạo không khí vui tươi, khác lạ trong một nhóm nhỏ giao tiếp thân thiết cũng không quá khắt khe làm gì. 

Nhưng rõ ràng cần phải áp dụng đúng người, đúng đối tượng, đúng vào từng trường hợp các bài viết, bình luận cụ thể. Nhất là những người nổi tiếng, khi đăng bài ở chế độ công khai cho số đông công chúng đọc thì rất cần suy xét cẩn trọng.

Và không dừng lại ở không gian mạng. Trong đời sống thực, nhiều cửa hàng dịch vụ, quán ăn uống nhằm gây chú ý, tạo bão truyền thông cũng cố tình viết sai chính tả trên bảng hiệu.

Những bảng quảng cáo với các dòng chữ “sữa điện thoại”, “trân gà xả tắc”, “ốc nuộc xào me”, “hột vịt nộn”, “lem trua”… được lan truyền rộng rãi và cực nhanh, phát huy tác dụng quảng bá thương hiệu, thu hút khách hàng. 

Nhưng nhìn tổng thể và lâu dài thì lợi bất cập hại. Cùng với việc lạm dụng tiếng lóng, viết tắt, chêm xen quá nhiều tiếng Anh, việc cố tình viết sai chính tả không những gây ra  phản cảm, mà còn ảnh hưởng đến nhận thức cộng đồng, và dẫn đến việc biến dạng từ ngữ tiếng Việt.

Người xưa có câu “nét chữ, nết người” để nói về tầm quan trọng của việc rèn viết chữ đẹp có ý nghĩa như thế nào trong xây dựng, hình thành nhân cách con người.

Trong bối cảnh mạng xã hội phát triển như hiện nay, thiết nghĩ có thể bổ sung thêm rằng “nết dùng chữ, nết người” để nói về quyền lợi và trách nhiệm của mỗi người trong việc lựa chọn hình thức diễn đạt, góp phần giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt. 

Rèn chữ, cũng là rèn người vậy.

Tiếng Việt hôm nay có còn trong sáng?

TTO – Tiếng Việt đang thay đổi khá nhanh chóng. Dư luận xã hội – đặc biệt là tại hội thảo khoa học “Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt trên các phương tiện thông tin đại chúng” (ngày 5-11 ở Hà Nội) lo lắng về chuyện dùng ngôn ngữ Việt cẩu thả làm “vẩn đục” tiếng Việt.