Tinh gọn bộ máy để khơi thông nguồn lực đầu tư

Ngày 13/2, Quốc hội thảo luận ở tổ về: Dự án Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi); Dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi); Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định về xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy Nhà nước.

Phải tiếp tục tinh gọn

Phát biểu tại tổ, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình cho biết, chúng ta đang tổ chức kỳ họp bất thường để giải quyết cơ sở pháp lý, hình thành các tổ chức, sáp nhập thực hiện Nghị quyết 18. Muốn sáp nhập bộ này với bộ kia, sở này với sở kia thì phải bắt đầu từ luật. Cùng một lúc phải sửa đổi Luật Tổ chức Quốc hội, Luật Tổ chức chính phủ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương tạo ra cơ sở pháp lý cho xây dựng, triển khai tổ chức bộ máy nhà nước tinh gọn, hợp lý.

Theo Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ, lý do phải tinh gọn vì hiện nay ngân sách quốc gia đang dành 70% chi nuôi bộ máy quá cồng kềnh. Trung Quốc chỉ dành hơn 40% chi cho nuôi bộ máy, còn chúng ta 70% ngân sách quốc gia dành cho nuôi bộ máy. Muốn tăng cường tiềm lực quốc phòng an ninh bảo vệ Tổ quốc, xây dựng đường sá cơ sở hạ tầng trông cậy vào 30% thì không có cách nào khác phải tinh gọn. Muốn tinh gọn phải có hành lang pháp lý.

“Việc tinh gọn mới chỉ là bước đầu, chúng ta phải tiếp tục tinh gọn nữa. Cho nên Luật có thể cũng sẽ có sửa trong thời gian tới”, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ cho hay.

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ dẫn ví dụ, hiện nay, tham khảo kinh nghiệm quốc tế có hơn 70% các quốc gia không có cấp huyện. Cấp này giải quyết việc của dân là không tới vì cơ quan trực tiếp giải quyết việc của dân là cấp xã, còn chủ trương đường lối là Trung ương và tỉnh. Cho nên huyện có tiền mà tỉnh rót về bao nhiêu thì chuyển cho xã để đưa đến dân.

“Làm sao chúng ta có bộ máy tinh gọn hơn, hiệu lực hiệu quả hơn và tiền nhân dân đóng góp để nuôi bộ máy ít nhất có thể, còn lại dành tiền cho việc phát triển kinh tế xã hội để cải thiện đời sống cho người dân”, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ nêu rõ.

Pháp luật phải thực hiện được cả 2 chức năng

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ chỉ rõ: Nhiệm vụ thứ nhất mà kỳ họp bất thường đặt ra là phải tạo ra hành lang pháp lý để các cơ quan nhà nước vận hành, có luật để vận hành. Nhưng cũng nhân cơ hội này theo xu thế từ kỳ họp trước đã đặt ra một nguyên tắc rất mới về tư duy xây dựng pháp luật, tức là xóa bỏ việc không quản được thì cấm. Pháp luật phải thực hiện được cả 2 chức năng quản lý và chức năng kiến tạo, tạo ra hành lang pháp lý để cho xã hội phát triển. Xưa chúng ta làm theo hướng luật là để quản, quản cho chặt nhưng tạo ra cơ sở cho sự phát triển cũng chỉ mức độ.

Vấn đề thứ hai theo Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ là sự đổi mới của xây dựng pháp luật, đó là phân cấp phân quyền mạnh mẽ. Hôm qua Quốc hội đã bàn về Luật Tổ chức Quốc hội, theo đó đã ủy quyền cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội rất nhiều, đồng thời Quốc hội cũng ủy quyền cho Chính phủ, phân cấp phân quyền cho Chính phủ. Trong phiên họp hôm nay, Quốc hội bàn về Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương cũng theo tinh thần đổi mới như vậy, đặt ra câu chuyện phân cấp phân quyền cho bên dưới nhiều hơn.

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ nêu rõ, đây là 2 chức năng rất quan trọng của 2 đạo luật này. Một là tạo cơ sở pháp lý để vận hành bộ máy, hai là thực hiện phân cấp phân quyền một cách mạnh mẽ. Tinh thần của phân cấp phân quyền đặt ra các nguyên tắc cho phép Chính phủ phân cấp cho chủ tịch tỉnh rất nhiều. Trách nhiệm của chủ tịch tỉnh bây giờ là xây dựng kế hoạch trung hạn.

“Theo tinh thần đổi mới, lần sửa đổi này chúng ta đặt ra những nguyên tắc phân cấp, phân quyền để mở đường. Từ nay, trên cơ sở danh mục trọng tâm, trọng điểm của các địa phương Chính phủ sẽ giao cho một khối lượng ngân sách nhất định, chủ tịch tỉnh chịu trách nhiệm công trình nào làm trước và quyết định, chứ không thể tỉnh có 10 công trình, có 100 tỷ phân đều cho 10 công trình, mỗi công trình 10 tỷ, sau đó tất cả 10 công trình đều kéo dài trong 5-10 năm. Bây giờ tập trung cho 1-2 công trình trọng điểm của tỉnh, làm xong trong năm nay, sang năm làm công trình khác”, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ chỉ rõ.

Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ cũng thông tin, các công trình trọng điểm Chính phủ chỉ khống chế về mặt nguyên tắc, đó là phải là công trình tạo lợi ích cho nền kinh tế, công trình trọng điểm liên vùng hạ tầng thực hiện những mục tiêu của quốc gia hay của tỉnh. Muốn làm được như thế thì luật này phải đưa ra những nguyên tắc, không phải đi xin bộ nọ, bộ kia mà toàn quyền quyết định. Bên cạnh đó, dự án Luật Tổ chức chính quyền hiện nay cũng mở đường cho việc phân cấp, phân quyền.