Một thung lũng ở Đắk Lắk có làng triệu phú người Nùng Cao Bằng, cả làng giàu có nhờ trồng cây gì?

“Làng triệu phú chân đất”

Những năm cuối thập niên 80 của thế kỷ trước, bà con dân tộc Nùng An từ huyện Quảng Hòa, tỉnh Cao Bằng vào làng Quảng Hòa lập nghiệp. 

Lúc đó, rừng núi hoang vu, rậm rạp, đường xá đi lại khó khăn, cuộc sống thiếu thốn trăm bề. Chăm chỉ, cần cù, bà con Nùng An bắt đầu học cách trồng cà phê.

Năm 1991, cây cà phê cho thu hoạch vụ đầu, nhận thấy đất đai, thổ nhưỡng ở đây phù hợp với loại cây trồng này, bà con dần mở rộng diện tích. 

Đồng thời trồng xen cây mắc ca và một số loại cây ăn quả trong vườn cà phê. Nhờ đó, sau hơn 30 năm lập nghiệp trên vùng đất mới, người người ấm no, nhà nhà làng Quảng Hòa khấm khá trông thấy.

Một góc làng Quảng Hòa, thôn Tam Điền, xã Ea Tam, huyện Krông Năng (tỉnh Đắk Lắk).

Trong ngôi nhà sàn rộng rãi, khang trang, nguyên bản kiến trúc của người Nùng An, ông Nông Văn Minh (SN 1970) vui vẻ nói, ở làng này, nhà thu nhập thấp nhất cũng tầm 200 triệu đồng, còn lại là 400 – 500 triệu đồng/năm. Mỗi hộ có từ 2 – 3 ha trồng cây công nghiệp xen canh cây ăn quả. 

Vùng đất này có khí hậu, thổ nhưỡng phù hợp với nhiều loại cây trồng có giá trị, chỉ cần chịu khó làm ăn ắt sẽ giàu. Gia đình nào giờ đây cũng có đầy đủ tiện nghi chẳng kém gì dân thành phố. 

Nói không ngoa, gia đình anh Minh có 2 ha cà phê, cách đây 4 năm anh trồng xen canh bơ, sầu riêng, mắc ca, đến nay tất cả đều đã cho thu hoạch. Vụ cà phê năm nay, gia đình anh thu gần 8 tấn cà phê nhân tương đương khoảng 250 triệu đồng.

Hay như vợ chồng anh Hoàng Đình Tân được bố mẹ cho 4 ha cà phê, trồng xen tiêu, bơ, sầu riêng và mắc ca. Sau đó, vợ chồng anh mua thêm 2,5 ha đất trồng cao su, làm thêm 6 sào ruộng. Trung bình mỗi năm gia đình anh thu nhập 600 – 700 triệu đồng, 3 năm trước anh “tậu” chiếc xe ô tô trị giá gần 1 tỷ đồng. Mới đây, vợ chồng anh xây căn nhà trị giá gần 2 tỷ đồng…

Giữ bản sắc riêng

Không chỉ chăm lo phát triển kinh tế gia đình, người dân làng Quảng Hòa còn nỗ lực bảo tồn văn hóa truyền thống của dân tộc. 

Dù lập nghiệp xa quê đã lâu, nhưng người Nùng An vẫn giữ được những nếp nhà sàn truyền thống theo kiến trúc nguyên bản 4 mái, trang phục truyền thống, nghề dệt vải chàm và các sinh hoạt văn hóa tâm linh…

Bếp lửa trong ngôi nhà sàn của người dân Nùng An làng Quảng Hòa, xã Ea Tam, huyện Krông Năng (tỉnh Đắk Lắk).

Thôn Tam Điền có 113 hộ, 525 khẩu chia thành hai làng Quảng Hòa 100% người Nùng An và làng Cốc Xoài toàn người Tày sinh sống. 

Riêng làng Quảng Hòa có 57 hộ, 270 khẩu, mỗi gia đình thu nhập vài trăm triệu đồng/năm, thừa điều kiện xây dựng nhà hiện đại khang trang, thế nhưng gia đình nào cũng muốn sống trong căn nhà sàn truyền thống. 

Những thanh niên chuẩn bị lấy vợ, gia đình đều làm sẵn nhà sàn cho ra ở riêng. Tất cả đều do bà con trong làng giúp nhau dựng lên theo kiến trúc nhà sàn truyền thống của người Nùng An. Nhà sàn có 30 – 56 cột, cầu thang đi lên, bếp trong nhà và bàn thờ gia tiên đặt giữa nhà. 

Bà con nơi đây xem nhà sàn là “tài sản” vô giá. “Người Nùng An sinh ra từ nhà sàn, gắn bó cả cuộc đời với nếp nhà sàn nên dù ở đâu, làm gì cũng phải xây cho tổ ấm của mình một ngôi nhà giống vậy. 

Có như thế, truyền thống của gia đình và nét văn hóa của người Nùng An mới không bị biến mất”, ông Nông Văn Lòong (SN 1952) – bậc cao niên trong làng nói trong tự hào.

Xã Ea Tam có 19 dân tộc cùng sinh sống, chủ yếu các dân tộc phía Bắc, trong đó người Tày – Nùng chiếm gần 90% dân số. Hơn 30 năm thành lập, xã luôn chú trọng phát triển kinh tế – xã hội đi đôi với bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa của các dân tộc. 

Phó Chủ tịch UBND xã Ea Tam Bế Thủy Trang cho biết, với người dân làng Quảng Hòa, khi kinh tế phát triển, bà con tự nguyện đóng góp tiền của, công sức để xây dựng nông thôn mới. Người dân làng Quảng Hòa đã đóng góp khoảng 700 triệu đồng cùng hàng trăm ngày công lao động làm đường giao thông nông thôn.