“Thị trường trái phiếu doanh nghiệp đang trở lại đúng hướng”

Đánh giá về môi trường tín nhiệm của Việt Nam trong năm 2025, VIS Rating cho rằng, sau khi đã cải thiện đáng kể trong năm 2024, điều kiện tín nhiệm của Việt Nam sẽ bước vào trạng thái ổn định trong năm 2025 này. 

Đơn vị xếp hạng tín nhiệm này cho biết, việc tập trung chính sách và các biện pháp hỗ trợ nền kinh tế sẽ thúc đẩy hoạt động kinh doanh và tiêu dùng trong nước. 

Chi tiêu công, FDI và xuất khẩu là chìa khóa để duy trì triển vọng kinh tế mạnh mẽ của Việt Nam và đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP 7,0-7,5% vào năm 2025. Tuy vậy với dự trữ ngoại hối cuối năm 2024 ở mức thấp nhất trong 5 năm qua, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam có ít dư địa để quản lý biến động tỷ giá. Nếu dòng tiền ngoại tệ bị rút ra tăng lên và làm VND mất giá hơn nữa, lãi suất có thể sẽ tăng và ảnh hưởng tới tăng trưởng của các doanh nghiệp trong nước. 

Việc tăng đầu tư vào cơ sở hạ tầng công cộng sẽ thúc đẩy hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp nhóm ngành xây dựng, vật liệu và vận tải. Các chính sách mới giải quyết các rào cản pháp lý và hoàn thiện quy hoạch đất đai sẽ thúc đẩy phát triển dự án bất động sản mới và tăng cường niềm tin của người mua nhà. 

Doanh số bán lẻ năm 2025 có thể tăng 10-12% so với 2024 khi lương công chức tăng và thu nhập của hộ gia đình phục hồi. Niềm tin kinh doanh và tiêu dùng cải thiện sẽ thúc đẩy nhu cầu vay vốn. Yếu tố bất định chính trong kịch bản cơ sở của VIS Rating là định hướng chính sách của Hoa Kỳ dưới chính quyền mới của tổng thống Trump có thể tác động tiêu cực tới các quốc gia xuất khẩu trong đó có Việt Nam.

Nhìn chung, điều kiện huy động vốn sẽ vẫn ổn định trong năm 2025. Các ngân hàng đang có nguồn vốn huy động và thanh khoản vững chắc để tăng cho vay mới các doanh nghiệp và cá nhân trong nước. 

VIS Rating cho rằng, sau một loạt các cải cách quy định và triển khai luật chứng khoán mới, thị trường trái phiếu doanh nghiệp đang trở lại đúng hướng, được đánh dấu bằng giá trị phát hành mới tăng trưởng ổn định đối với cả phát hành ra công chúng và riêng lẻ. 

Nhờ quy định về phát hành trái phiếu chặt chẽ hơn và yêu cầu minh bạch thông tin cao hơn, niềm tin của nhà đầu tư sẽ tiếp tục cải thiện. Việc phát hành trái phiếu với mục đích trả nợ cũ sẽ ít gặp khó khăn hơn so với những năm trước, ngay cả khi mặt bằng lãi suất điều chỉnh tăng do cạnh tranh huy động tiền gửi của các ngân hàng.

Tỷ lệ trái phiếu chậm trả sẽ ổn định dần về mức bình thường mới trong năm 2025, phản ánh tình hình kinh tế vĩ mô và môi trường kinh doanh mạnh mẽ, khuôn khổ pháp lý và hạ tầng thị trường dần hoàn thiện để quản lý rủi ro vỡ nợ. 

Tỷ lệ chậm trả toàn thị trường đã đạt đỉnh vào quý I/2024 và đang giảm

Nền kinh tế vững mạnh sẽ giúp cải thiện dòng tiền, khả năng trả nợ, và nhu cầu tái cấp vốn. Các quy định chặt chẽ hơn về phát hành và đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp, việc minh bạch thông tin và sử dụng xếp hạng tín nhiệm để cảnh báo rủi ro đầu tư sẽ giúp làm cải thiện chiều sâu của thị trường trái phiếu doanh nghiệp trong giai đoạn phát triển mới. Đi cùng đó, các đơn vị phát hành và nhà đầu tư sẽ tự tin hơn trong việc ứng dụng các công cụ tài chính mới để tái cấu trúc nợ và/hoặc tránh chậm trả trái phiếu. 

Dù vậy, rủi ro vẫn còn hiện diện. VIS Rating cho biết, tuy dòng tiền của doanh nghiệp tiếp tục phục hồi nhưng đòn bẩy cao và thanh khoản yếu vẫn là những điểm yếu lớn trong khả năng trả nợ.

Các doanh nghiệp bất động sản, xây dựng và vật liệu xây dựng vẫn có đòn bẩy nợ vay cao. Nợ vay/EBITDA trung bình của các doanh nghiệp niêm yết thuộc các nhóm ngành này là gần 9 lần, cao hơn mức bình quân chung là 3,6 lần. Tình trạng phụ thuộc vào nợ ngắn hạn để đầu tư dài hạn đã dẫn đến vỡ nợ trái phiếu doanh nghiệp tăng mạnh trong năm 2022-2023. Khi thị trường tài chính cạn kiệt thanh khoản, doanh nghiệp không có dòng tiền từ hoạt động kinh doanh đã không thể tìm được nguồn vay tái cơ cấu để trả cho các trái phiếu đến hạn. 

Ngay cả khi có dòng tiền tốt lên, đòn bẩy sẽ vẫn cao vì doanh nghiệp thường vay thêm để khởi động lại các dự án mở rộng kinh doanh. Cho đến khi nào các doanh nghiệp cải thiện chính sách quản lý vay nợ, rủi ro thanh khoản sẽ vẫn là một rủi ro chính cần theo dõi.