Tổng thống Mỹ muốn Ukraine đổi đất hiếm lấy viện trợ quân sự

Phát biểu tại Phòng Bầu dục, ông Trump nhấn mạnh rằng Mỹ đã đầu tư hàng trăm tỷ USD và muốn đảm bảo an ninh nguồn cung đất hiếm từ Ukraine.

Ông Trump không cung cấp chi tiết về yêu cầu của mình, nhưng trước đó Mỹ đã thúc đẩy hợp tác khai khoáng với Ukraine. Chính quyền cựu Tổng thống Joe Biden từng ký biên bản ghi nhớ với Kiev nhằm mở rộng cơ hội đầu tư vào khai thác tài nguyên, đổi lại Ukraine cam kết tạo ra các ưu đãi kinh tế và môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp Mỹ. Một thỏa thuận tương tự cũng đã được Ukraine ký với EU vào năm 2021.

Quan điểm của ông Trump phản ánh cách tiếp cận khác về cuộc chiến Ukraine so với chính quyền tiền nhiệm. Dưới thời Tổng thống Biden, Mỹ đã viện trợ 65,9 tỷ USD cho Ukraine kể từ khi xung đột xảy ra vào tháng 2/2022, với lập luận rằng chiến thắng của Kiev có ý nghĩa sống còn đối với an ninh Mỹ.

Ngược lại, ông Trump yêu cầu Ukraine phải có sự nhượng bộ để nhận được hỗ trợ từ Washington.

Ukraine sở hữu trữ lượng đáng kể của 22 trong số 50 khoáng sản quan trọng đối với Mỹ, bao gồm than chì, lithium, titan, berili và urani. Một số mỏ nằm trong khu vực do Nga kiểm soát. Điều này khiến các đồng minh phương Tây có thêm động lực hỗ trợ Ukraine để ngăn chặn nguồn tài nguyên này rơi vào tay Moscow.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy từng nhấn mạnh tầm quan trọng của các khoản đầu tư từ phương Tây vào khai thác tài nguyên, coi đó là một phần trong “Kế hoạch Chiến thắng” của ông.

Các chuyên gia cho rằng nếu Mỹ đầu tư vào lĩnh vực này, cả Washington và Kiev đều có lợi: Ukraine thúc đẩy phục hồi kinh tế, còn Mỹ giảm phụ thuộc vào chuỗi cung ứng từ Trung Quốc.

Trung Quốc hiện chiếm 90% công suất chế biến đất hiếm toàn cầu và là nhà sản xuất hàng đầu về than chì, titan và lithium – các vật liệu quan trọng đối với xe điện, năng lượng tái tạo và công nghệ quân sự.

Động thái của ông Trump diễn ra trong bối cảnh Washington đang tìm cách giảm sự phụ thuộc vào Bắc Kinh, nhất là khi căng thẳng thương mại giữa hai cường quốc leo thang.

Ngọc Ánh (theo CNN, Reuters)