Sữa non ‘thần kỳ’ giá trên trời ‘bẫy’ người bệnh

Những lời quảng cáo “có cánh” về lợi ích cho sức khỏe để bán sữa giá cao không chỉ ảnh hưởng đến kinh tế của bệnh nhân, mà không ít trường hợp còn tác động tiêu cực đến quá trình điều trị, phục hồi sức khỏe của người bệnh.

Sữa như… “thần dược”

Ông Trương Văn Quý (70 tuổi, quê Đắk Lắk) đang điều trị ung thư tại Bệnh viện Ung bướu Đà Nẵng, cho biết ông đang dùng sữa A. (tên viết tắt) với giá 1,2 triệu đồng/lon 450g.

“Nghe người bán nói đây là sữa non nhập từ New Zealand, có kháng thể để tăng đề kháng, chống chọi với bệnh ung thư. Nhưng bác sĩ kiểm tra, tôi nằm trong ngưỡng suy dinh dưỡng mà sữa này lại không đủ năng lượng và đạm rất thấp, không đảm bảo nhu cầu bổ sung sinh dưỡng cho tôi”, ông Quý nói.

Một số bệnh nhân tại bệnh viện này cũng cho biết họ được giới thiệu sữa A. là sữa non có thành phần giúp làm tế bào ung thư nhỏ dần, đào thải độc tố… Tuy nhiên qua tìm hiểu, hãng sữa không có thông tin nào về những công dụng như người bán quảng cáo.

Chị Nguyễn Hà Lê Uyên (trú quận Liên Chiểu, TP Đà Nẵng) cho biết mẹ chị qua lời giới thiệu của một người bạn đã bỏ 3 triệu đồng mua 3 lon sữa hạt E. (tên viết tắt) để “ngừa các bệnh của người già”. Khi thấy tên sữa này hao hao một loại sữa có tiếng, chị tra thông tin thì biết đấy là sữa cỏ (sữa không thương hiệu).

Cần tư vấn của bác sĩ

ThS.BS Trần Thị Thanh – phụ trách khoa dinh dưỡng tiết chế, Bệnh viện Ung bướu Đà Nẵng – cho biết đa số bệnh nhân ung thư bị suy dinh dưỡng do ảnh hưởng của việc thiếu năng lượng, thiếu đạm trong khẩu phần ăn và bị hội chứng suy mòn do khối u gây ra, dẫn đến sụt cân và teo cơ.

Trong khi đó nhiều bệnh nhân vì tin lời quảng cáo thổi phồng về công dụng, đã chi số tiền lớn để mua loại sữa không phù hợp nhóm người bệnh ung thư.

Bác sĩ Thanh dẫn ra trường hợp sữa A. mà nhiều người bệnh mua, xét thành phần sữa cho năng lượng và đạm rất thấp, trong khi người bệnh lại bỏ ra số tiền quá lớn để mua và không còn tiền để mua loại phù hợp cho bệnh của họ. Tình trạng suy dinh dưỡng vì thế nghiêm trọng hơn.

Về mặt khoa học, các chuyên gia khuyến cáo đối với bệnh nhân ung thư tùy thuộc vào tình trạng dinh dưỡng của người bệnh, hình thức điều trị và bệnh lý mạn tính kèm theo mà có chọn lựa phù hợp.

Nếu không có bệnh lý mạn tính kèm theo thì nên chọn các dòng sữa có năng lượng cao (ít nhất 1kcal/1ml) và đạm cao (trên 4g/100ml); có bổ sung một số cơ chất đặc biệt như EPA (một trong hai thành phần của omega-3) để giữ cân nặng, cải thiện khối cơ và cải thiện cảm giác ngon miệng cho người bệnh.

Đây là ba khuyến cáo có căn cứ khoa học rõ ràng, vì vậy người mua nên xem thành phần ghi trên hộp sữa để lựa chọn loại sữa phù hợp.

Bên cạnh đó, bác sĩ Thanh cũng khuyến cáo sữa chỉ là một phần nhỏ trong chế độ dinh dưỡng của bệnh nhân ung thư. Chế độ dinh dưỡng trước, trong và sau quá trình điều trị ung thư đóng vai trò vô cùng quan trọng giúp bệnh nhân vượt qua điều trị và thích nghi với cuộc sống sau điều trị.

“Tốt nhất bệnh nhân và người nhà nên tìm đến bác sĩ dinh dưỡng hoặc bác sĩ điều trị để được tư vấn phù hợp với tình trạng bệnh của mình bởi vì mỗi giai đoạn điều trị khác nhau, bệnh nhân khác nhau thì có những chế độ dinh dưỡng khác nhau.

Nếu tình trạng dinh dưỡng không cải thiện, bệnh nhân có thể phải gặp bác sĩ dinh dưỡng để được can thiệp dinh dưỡng y tế như dinh dưỡng qua sonde hoặc truyền dinh dưỡng tĩnh mạch.

Không phải tất cả bệnh nhân ung thư đều cần bổ sung sữa, nhưng nếu có bệnh và suy dinh dưỡng, nên chọn các dòng sữa theo bệnh lý và có ghi rõ bên ngoài hộp “thực phẩm dinh dưỡng y học” – tức đây là những loại sữa dành trong y tế và có nghiên cứu lâm sàng để đảm bảo an toàn” – bác sĩ Thanh nói.

Bác sĩ Trần Thị Mỹ Linh – khoa dinh dưỡng, Bệnh viện C Đà Nẵng – cho rằng trên phương diện dinh dưỡng, các sản phẩm dinh dưỡng bổ sung đường miệng (ONS: oral nutritional supplements) có nghiên cứu lâm sàng và được sử dụng theo chỉ định của bác sĩ nhằm bổ sung thiếu hụt về dinh dưỡng bao gồm năng lượng, các chất dinh dưỡng đại lượng hoặc vi lượng.

Tuy nhiên, ONS cũng chỉ là sản phẩm bổ sung, quan trọng vẫn là chế độ ăn đa dạng, cân đối, đầy đủ năng lượng, kết hợp chế độ luyện tập sinh hoạt phù hợp để đạt hiệu quả dinh dưỡng tối ưu. Không phải sản phẩm sữa nào cũng là ONS.

“Trước khi sử dụng một loại sữa hay bất kỳ sản phẩm nào, người bệnh và thân nhân cần nắm rõ ba vấn đề. Thứ nhất là dinh dưỡng bổ sung đường miệng cũng có chỉ định và chống chỉ định.

Thứ hai, cần sự tham vấn của bác sĩ chuyên khoa để hiểu rõ tình trạng sức khỏe, nhu cầu của cơ thể người dùng trước khi sử dụng. Thứ ba, lựa chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng. Đọc thành phần dinh dưỡng trên nhãn sản phẩm, ví dụ về năng lượng, đạm, đường, béo, chỉ số đường huyết… Từ đó lựa chọn sản phẩm phù hợp với nhu cầu cơ thể”, bác sĩ Linh nói.

Bác sĩ Linh cũng đưa ra lời khuyên trên thị trường hiện có rất nhiều sản phẩm, người tiêu dùng cần tỉnh táo và thông thái để lựa chọn đúng loại, sử dụng đủ liều lượng, từ đó tận dụng tối đa lợi ích của sản phẩm dinh dưỡng đường miệng, không làm ảnh hưởng đến tình trạng bệnh hiện tại.