Thể thao Người khuyết tật Việt Nam hướng đến mục tiêu nâng tầm quốc tế

Do đó, mục tiêu Ủy ban Paralympic Việt Nam đặt ra nhằm góp phần thực hiện thắng lợi Chiến lược phát triển thể dục, thể thao Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 là đưa Thể thao Người khuyết tật tiếp tục khẳng định vị trí, hướng đến nâng tầm quốc tế.

Không ngừng vươn lên

Giai đoạn 1995-2007 là thời kỳ phong trào thể dục, thể thao người khuyết tật trong nước mới bắt đầu hình thành. Thế nhưng ngay trong lần đầu tiên Hội thi toàn quốc tại tỉnh Quảng Trị được tổ chức vào năm 1997 đã thu hút trên 600 vận động viên tham gia. Không chỉ phong trào trong nước được phát triển, vị thế của Thể thao Người khuyết tật Việt Nam ở đấu trường khu vực cũng từng bước được khẳng định qua mỗi kỳ Đại hội.

Năm 2001, Việt Nam tham dự Đại hội Thể thao Người khuyết tật Đông Nam Á với 45 vận động viên, xếp hạng thứ 4. Đến Đại hội lần thứ 2, tổ chức tại Việt Nam vào năm 2003, Thể thao Người khuyết tật Việt Nam đã nhanh chóng cải thiện thành tích lên vị trí Nhì toàn đoàn và tiếp tục duy trì thứ hạng này tại Đại hội lần thứ 3 tổ chức tại Manila (Philippines) năm 2005.

Kể từ đó, phong trào thể dục, thể thao trong người khuyết tật phát triển mạnh ở nhiều địa phương (45/63) tỉnh thành; 33-35 tỉnh thành thường xuyên có vận động viên tham dự hội thi, giải toàn quốc, thu hút 1300 vận động viên tham gia, số người khuyết tật tham gia hoạt động thể dục thể thao trên 25.000 người.

Vị thế Thể thao Người khuyết tật Việt Nam không ngừng được khẳng định trên đấu trường châu lục. Tại Đại hội Thể thao Người khuyết tật Châu Á lần thứ 1, năm 2010 tại Quảng Châu (Trung Quốc), đoàn vận động viên Thể thao Người khuyết tật Việt Nam xếp hạng 12/43 (3 huy chương Vàng, 4 huy chương Bạc, 10 huy chương Đồng); đến Đại hội Châu Á, năm 2014 tại Incheon (Hàn Quốc), thành tích đã được cải thiện lên vị trí 10/45 quốc gia vùng lãnh thổ (9 huy chương Vàng,7 huy chương Bạc và 13 huy chương Đồng).

Không dừng lại ở đó, Thể thao Người khuyết tật Việt Nam vươn mình ra đấu trường thế giới để ghi tên mình vào bảng vàng thành tích của một sự kiện thể thao đa môn lớn nhất hành tinh dành cho các vận động viên Paralympic. Tại Paralympic lần thứ 15 diễn ra tại Rio De Janeiro (Brazil) năm 2016 với sự tham gia của 4.358 vận động viên đến từ 162 quốc gia và vùng lãnh thổ, đoàn Thể thao Người khuyết tật Việt Nam tham gia thi đấu 3/23 môn thi, đã xuất sắc giành 1 huy chương Vàng, 1 huy chương Bạc và 2 huy chương Đồng, xếp hạng 55/162 quốc gia và vùng lãnh thổ. Đây được đánh giá là thành công lớn nhất của Thể thao Người khuyết tật Việt Nam sau 20 năm hình thành và phát triển.

Tổng Thư ký kiêm Chánh Văn phòng Ủy ban Paralympic Việt Nam Trần Đức Thọ chia sẻ: Thực tế cho thấy, chất lượng phong trào vận động người khuyết tật tham gia tập luyện thể dục thể thao năm sau đều cao hơn năm trước, số lượng câu lạc bộ thể thao cho người khuyết tật, cơ sở dân lập, trung tâm phục hồi chức năng, trung tâm giáo dục trẻ em thiệt thòi được kiện toàn và chất lượng được nâng cao (490 cơ sở). Số người khuyết tật tập luyện thường xuyên tại câu lạc bộ thể dục thể thao trên 8000 người/năm; tổng số người tham gia tập luyện thường xuyên trên 30.000 người ở các tỉnh, thành phố như: Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Cần Thơ, Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Quảng Trị, Thái Nguyên, Thái Bình, Khánh Hòa, Nam Định, Hà Nam, Lạng Sơn… thu hút thêm trên 2300 hội viên ở các môn: Bơi, cử tạ, điền kinh, Judo khiếm thị, quần vợt xe lăn, bắn cung, Taekwondo, Yoga, khiêu vũ thể thao, thể thao điện tử… Giải thể thao trong nước ngày càng thu hút đông đảo tổ chức hội, câu lạc bộ người khuyết tật. Trung bình mỗi năm thu hút trên 1200 – 1300 vận động viên, huấn luyện viên của 33-35 tỉnh, thành phố tham gia…

Khẳng định vị trí bằng những mục tiêu cụ thể

Thể thao Người khuyết tật Việt Nam đã đặt ra những mục tiêu và giải pháp nhằm tiếp tục khẳng định vị trí, hướng đến nâng tầm quốc tế vào năm 2030 và xa hơn là hòa chung vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Giai đoạn 2024-2030, để thúc đẩy mạnh mẽ phong trào, Thể thao Người khuyết tật Việt Nam đặt mục tiêu 70% các tỉnh, thành phố cả nước có câu lạc bộ thể thao dành cho người khuyết tật và có công trình thể dục thể thao bảo đảm điều kiện tiếp cận đối với người khuyết tật; mở rộng, phổ biến và phát triển từ 15 môn thể thao gồm: Điền kinh, bơi, cử tạ, cờ vua, bóng bàn, cầu lông, Judo khiếm thị, Taekwondo, bắn cung, quần vợt xe lăn, khiêu vũ thể thao, Yoga, bóng đá người khiếm thị (5 người), thể thao điện tử, Pickleball, Boccia và Golf công viên… trở lên cho người khuyết tật tập luyện, thu hút 35.000 – 40.000 tham gia. Kiện toàn hệ thống giải vô địch toàn quốc hàng năm với các môn: Cầu lông, bóng bàn, cử tạ, điền kinh, bơi và cờ vua, Pickleball… thu hút 1300 vận động viên trở lên tham gia.

Thể thao Người khuyết tật cũng đặt mục tiêu xây dựng lực lượng kế cận thông qua hệ thống học sinh năng khiếu thể thao tại cấp tỉnh, thành phố, cũng như duy trì 55-60 vận động viên (bổ sung 10-15 vận động viên trẻ), thường xuyên được tập luyện tại các Trung tâm Huấn luyện thể thao quốc gia và các địa phương để sẵn sàng tham gia các giải quốc tế.

Tại đấu trường khu vực, châu lục và thế giới, Thể thao Người khuyết tật đặt ra những mục tiêu: Top 4 tại Đại hội Thể thao Đông Nam Á lần thứ 13 tại Thái Lan; có huy chương Vàng tại Đại hội Thể thao Châu Á tổ chức ở Nhật Bản năm 2026; phấn đấu có từ 7-10 vận động viên đạt chuẩn tham dự Paralympic Los Angeles (Hoa Kỳ) năm 2028 ở 3 môn trọng điểm: Điền kinh, bơi và cử tạ và đặt mục tiêu có huy chương.

Nhiều giải pháp trọng tâm giúp hiện thực hóa các mục tiêu đặt ra

Để xây dựng Hệ thống giải pháp nhằm triển khai hiệu quả các mục tiêu đặt ra, góp phần vào hiện thực hóa Chiến lược phát triển thể dục, thể thao Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Thể thao Người khuyết tật cũng thẳng thắn nhìn nhận những tồn tại, hạn chế đang phải đối mặt. Đó là việc một số tỉnh, thành chưa thực sự thấy rõ lợi ích của thể thao làm thay đổi cuộc sống của người khuyết tật, góp phần làm ổn định xã hội. Trong khi lực lượng vận động viên người khuyết tật của các quốc gia có thế mạnh trên thế giới có tuổi đời rất trẻ, thành tích vượt trội, chất lượng đào tạo vận động viên được chuyên môn hóa cao, Thể thao Người khuyết tật Việt Nam chưa có nguồn vận động viên trẻ kế cận…

Chia sẻ về vấn đề này, Tổng Thư ký kiêm Chánh Văn phòng Ủy ban Paralympic Việt Nam Trần Đức Thọ cho rằng: Các vận động viên khuyết tật Việt Nam có tuổi đời trung bình cao so với các vận động viên khu vực, châu lục và thế giới. Tuy nhiên, chúng ta chưa có nguồn vận động viên trẻ kế cận. Các vận động viên gặp nhiều chấn thương trong quá trình tập luyện và thi đấu, chưa điều trị được dứt điểm chấn thương nên ảnh hưởng đến thành tích trong thi đấu của các vận động viên…

Từ thực tế nêu trên, thời gian tới, Thể thao Người khuyết tật Việt Nam sẽ tập trung nâng cao hiệu quả công tác truyền thông trong cộng đồng xã hội về tác dụng, lợi ích của luyện tập thể dục thể thao đối với việc nâng cao thể lực, sức khỏe, giúp người khuyết tật hòa nhập cộng đồng và tạo điều kiện cho họ có bản lĩnh vươn lên làm chủ trong cuộc sống; phối hợp chặt chẽ với Bộ Giáo dục và Đào tạo, các tổ chức hội, liên đoàn, hiệp hội thể thao quốc gia nhằm phát triển phong trào, các câu lạc bộ cơ sở, tổ chức thi đấu, tạo sân chơi thể thao trong cộng đồng.

Định hướng phát triển phát triển thể thao thành tích cao người khuyết tật nhằm tuyển chọn lực lượng vận động viên trẻ là giải pháp mà Thể thao Người khuyết tật Việt Nam hướng tới nhằm xây dựng lực lượng kế cận. Bên cạnh đó, việc huy động nguồn lực xã hội, phát huy vai trò của công tác xã hội hóa để hỗ trợ, đồng hành các sự kiện thể thao của người khuyết tật; hỗ trợ vận động viên người khuyết tật khi giải nghệ thi đấu là một trong những nội dung được Ủy ban Paralympic Việt Nam chú trọng, để thể thao sẽ thực sự trở thành cầu nối giúp người khuyết tật chủ động hòa nhập cộng đồng và tạo điều kiện cho họ có bản lĩnh vươn lên làm chủ cuộc sống.