Xâm nhập mặn xuất hiện sớm ở miền Tây, dự báo đạt đỉnh khi nào?

Dòng chảy về ĐBSCL giảm nhanh, xâm nhập mặn xuất hiện sớm

Dòng chảy về châu thổ sông Mê Kông vào mùa khô phụ thuộc vào lưu lượng điều tiết từ thượng nguồn, thế nhưng theo Viện Khoa học thủy lợi miền Nam, thời gian gần đây, dòng chảy về ĐBSCL giảm nhanh.

Cụ thể, tại trạm Kratie, tính đến ngày 23/1/2025, mực nước ở mức 7,70m. So sánh với số liệu trong quá khứ cho thấy, mực nước tại đây hiện cao hơn khoảng 0,3m so với mùa khô 2023-2024, cao hơn 0,47m so với mùa khô 2021-2022, cao hơn 0,8m so với mùa khô 2019-2020, cao hơn 0,64m so với mùa khô 2015-2016. Tuy nhiên, thấp hơn khoảng 0,07m so với trung bình nhiều năm, thấp hơn 0,18m so với mùa khô 2022-2023.

Tại Biển Hồ, hồ Tonle Sap hiện đang trong giai đoạn xả nước, dung tích hiện tại còn khoảng 6,21 tỷ m3. So sánh với số liệu trong quá khứ cho thấy, dung tích hiện cao hơn khoảng 3,19 tỷ m3 so với mùa khô 2019-2020, cao hơn khoảng 3,09 tỷ m3 so với mùa khô 2015-2016. Tuy nhiên, thấp hơn khoảng 0,72 tỷ m so với trung bình nhiều năm, thấp hơn khoảng 1,69 tỷ m3 so với mùa khô 2023-2024, thấp hơn khoảng 4,84 tỷ m3 so với mùa khô 2022-2023 và thấp hơn khoảng 0,95 tỷ m3 so với mùa khô 2021-2022.

Trong tuần, từ 17/1/2025 – 23/1/2025, việc xả nước từ thủy điện Cảnh Hồng xuống hạ lưu dao động trong khoảng từ 670 m3/s đến 1059 m3/s (hiện đang ở mức 780 m3/s) được xem là xả ở mức thấp so cùng thời điểm ở các năm trước.

Viện Khoa học thủy lợi miền Nam cho biết, dòng chảy về ĐBSCL giảm nhanh làm nước mặn xuất hiện sớm trên các cửa sông. Tháng 1 vừa qua, mặn đã vào sâu trên các cửa sông và sẽ đạt đỉnh trong giai đoạn từ tháng 2 cho đến tháng 4/2025.

Hiện tình trạng xâm nhập mặn trong mùa khô đã ảnh hưởng vùng ven biển ĐBSCL. Bao gồm các tỉnh ven như Long An, Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau và tỉnh Kiên Giang. Người dân cần tranh thủ tích nước ngay khi có thể. Đồng thời, tăng cường giám sát mặn và cập nhật các bản tin dự báo thường xuyên.

Dự báo mặn xâm nhập mức cao hơn trung bình nhiều năm

Theo thống kê, tổng diện tích đã xuống giống vụ đông xuân ở ĐBSCL tính đến 17/1 là 1.445.263 ha, đạt 97% so với kế hoạch, tập trung chủ yếu ở Long An, Đồng Tháp, An Giang, Kiên Giang, Sóc Trăng, Cần Thơ, Hậu Giang, Tiền Giang, Vĩnh Long.

Một số địa phương ven biển có diện tích chưa xuống giống tính đến ngày 17/1 khoảng hơn 5.000 ha như Tiền Giang, Sóc Trăng và Bạc Liêu.

Từ tháng 2 đến tháng 4 là thời kỳ mặn cao, vì vậy các địa phương ven biển nên cân nhắc việc giãn sản xuất một số diện tích vụ đông xuân muộn hiện vẫn chưa xuống giống để giảm rủi ro thiệt hại. Thay vào đó, có thể sản xuất sớm vụ hè thu ở vùng ven biển có thể đem lại hiệu quả hơn do dự báo mưa có thể xuất hiện sớm hơn trung bình nhiều năm ở mùa khô 2025.

Viện Khoa học thủy lợi miền Nam đề nghị các địa phương ĐBSCL cần chủ động các giải pháp ứng phó phòng chống hạn mặn phù hợp với điều kiện của từng nơi.

Cụ thể, vùng thượng ĐBSCL, nguồn nước đủ, khó khăn chủ yếu ở vùng núi cao Tịnh Biên, Tri Tôn, cần thực hiện các biện pháp trữ nước và tưới tiết kiệm nước.

Vùng giữa ĐBSCL nguồn nước cơ bản đảm bảo, vận hành hợp lý các công trình kiểm soát mặn và tích nước, khi lấy ngọt hoặc tưới cho cây trồng cần kiểm tra chặt chẽ độ mặn, nhất là đối với cây ăn quả.

Vùng ven biển ĐBSCL xâm nhập mặn bất thường có thể làm ảnh hưởng đến nguồn nước và sản xuất ở các hệ thống thủy lợi ven biển như Gò Công, Bắc Bến Tre, vùng ven biển Trà Vinh và hệ thống Long Phú-Tiếp Nhật. Do vậy, ngoài việc xem xét giãn diện tích đông xuân muộn như đã nêu trên, cần chuyển đổi sản xuất và chuẩn bị các phương án ứng phó, tích trữ và sử dụng nước hợp lý, đặc biệt là nước đảm bảo cho các vùng ăn trái thuộc huyện Châu Thành, Chợ Lách, Mỏ Cày Bắc – Nam thuộc tỉnh Bến Tre, huyện Kế Sách thuộc tỉnh Sóc Trăng.

Trước đó, ngày 8/12/2024, Thủ tướng Chính phủ đã ra Công điện số 128/CĐ-TTg về việc chủ động phòng chống hạn hán thiếu nước và xâm nhập mặn, vì vậy ngành nông nghiệp các địa phương chủ động các giải pháp thích ứng với hạn hán và xâm nhập mặn trong năm 2025. Đồng thời, theo dõi cập nhật các bản tin để chủ động tích trữ nước phục vụ dân sinh và đảm bản an toàn cho sản xuất.