Quảng Nam Nửa thế kỷ chuyển mình phát triển

Sở hữu nhiều dư địa phát triển, vùng Đông sẽ trở thành động lực tạo tăng trưởng cho tỉnh Quảng Nam

Vùng cát chuyển mình

Chủ tịch Hội đồng Quản trị Thaco, ông Trần Bá Dương cho biết, việc Thaco đầu tư vào Quảng Nam như là nhân duyên. Khi xưa, Thaco chỉ là một doanh nghiệp nhỏ và Khu kinh tế mở Chu Lai cũng chỉ là dự án mang nặng khát vọng thoát nghèo của tỉnh Quảng Nam.

“Năm 2003, Thaco là doanh nghiệp đầu tiên tham gia đầu tư vào Khu kinh tế mở Chu Lai, với áp lực là làm cho Khu kinh tế mở thành công và đến bây giờ, chúng tôi đã đạt được”, ông Trần Bá Dương kể về cơ duyên Thaco đầu tư tại Quảng Nam.

Mấy chục năm trước, không ai dám nghĩ Khu kinh tế mở Chu Lai sẽ phát triển được như hôm nay. Thuở ấy, cả khu vực vùng Đông Quảng Nam là những cồn cát nối tiếp nhau bất tận, những ngôi làng chài bé nhỏ nằm nép mình bên rặng dương. Đời sống kinh tế của Quảng Nam lúc đó chủ yếu là nông nghiệp, cơ bản không có công nghiệp và cũng chẳng có mấy doanh nghiệp, doanh nhân.

Khi lập Khu kinh tế mở Chu Lai vào năm 2003, không nhiều người có thể hình dung được khu kinh tế ven biển này sẽ phát triển ra sao. Nhưng đến nay, vùng cát đã chuyển mình, khi Quảng Nam hiện thực hóa khát vọng đưa Khu kinh tế mở Chu Lai trở thành động lực tăng trưởng. Từ một doanh nghiệp nhỏ, Tập đoàn Thaco trở thành “sếu đầu đàn” dẫn dắt tăng trưởng. Đến nay, Khu kinh tế mở Chu Lai đã thu hút hơn 4,5 tỷ USD vốn đầu tư, góp phần quan trọng đưa Quảng Nam từ một tỉnh nghèo đến một địa phương có thể tự cân đối ngân sách, điều tiết về Trung ương. Các dự án đầu tư và doanh nghiệp tại khu vực này đã góp phần thay đổi cơ cấu kinh tế và GRDP của Quảng Nam, nâng tỷ lệ công nghiệp, xây dựng, thương mại và dịch vụ trong cơ cấu kinh tế địa phương tăng lên tới 88%, đóng góp hơn 80% tổng thu ngân sách, tạo tiền đề cho sản phẩm Quảng Nam tham gia thị trường và chuỗi giá trị toàn cầu…

Mấy chục năm trước, không ai dám nghĩ Khu kinh tế mở Chu Lai sẽ phát triển được như hôm nay. Thuở ấy, cả khu vực vùng Đông Quảng Nam là những cồn cát nối tiếp nhau bất tận, những ngôi làng chài bé nhỏ nằm nép mình bên rặng dương. 

Ông Nguyễn Hưng, Phó giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Quảng Nam cho biết, vùng Đông được phát triển theo hướng công nghiệp – du lịch – đô thị – logistics – nông nghiệp an toàn và coi đây là chiến lược phát triển kinh tế của tỉnh.

Những năm qua, vùng Đông luôn chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu kinh tế của tỉnh, từ 89,4% vào năm 2010, tăng lên 92,4% vào năm 2020 và duy trì ở mức 92,3% trong năm 2023. Đến nay, hạ tầng khung cơ bản hình thành, gắn với hệ thống đô thị di sản, đặc biệt là các cơ sở hạ tầng quan trọng như sân bay Chu Lai, cảng biển Quảng Nam, các tuyến đường sắt Bắc – Nam, tuyến đường cao tốc, Quốc lộ 1, đường ven biển. Cùng với đó, xuất hiện nhiều dự án lớn “tỷ đô” như Khu công nghiệp Cơ khí ô tô Chu Lai – Trường Hải; Khu nghỉ dưỡng Nam Hội An (giai đoạn I); Khu phức hợp nghỉ dưỡng Vinpearl Nam Hội An; Khu du lịch sinh thái biển 5 sao Cát Vàng…

“Vùng Đông được khẳng định là vùng động lực của tỉnh, không chỉ giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho người dân, tăng nguồn thu ngân sách, mà còn góp phần quan trọng trong việc thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động của tỉnh, tạo ra nhiều sản phẩm có giá trị”, ông Hưng khẳng định.

Quyết tâm cao

Năm 2025, tại Quảng Nam sẽ diễn ra một sự kiện quan trọng, đó là kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng tỉnh Quảng Nam (24/3/1975 – 24/3/2025), dấu mốc quan trọng, đánh dấu nửa thế kỷ phát triển ngoạn mục của vùng đất xứ Quảng.

Chặng đường đã qua cho thấy nỗ lực đầy quyết tâm của Quảng Nam trong phát triển kinh tế, nâng cao đời sống nhân dân và đặt nền tảng vững chắc để hướng đến mục tiêu cao hơn trong tương lai.

Theo PGS-TS. Trần Đình Thiên, với việc sở hữu nhiều tiềm năng và lợi thế nổi trội, Quảng Nam đang là một tọa độ đầu tư hấp dẫn. Trong đó, việc đầu tư phát triển sân bay Chu Lai gắn với khu kinh tế sẽ tạo động lực phát triển mạnh, tầm cỡ vùng – quốc gia, xoay chuyển cục diện phát triển Quảng Nam.

“Quảng Nam có những điều hợp với xu thế thời đại, mở ra tầm vóc tương lai, như dọc tuyến ven biển, đặc biệt là sân bay Chu Lai và những dự án phát triển công nghiệp đô thị dọc tuyến biển. Sân bay Chu Lai phát triển tầm quốc tế rất lớn, được nhiều nhà đầu lớn nước ngoài để ý. Đây là lợi thế tuyệt đối của Quảng Nam, sự đột phá tạo lan tỏa lớn”, PGS-TS. Trần Đình Thiên nêu ý kiến.

Cảng hàng không quốc tế Chu Lai được quy hoạch có công suất khoảng 10 triệu lượt khách/năm vào năm 2030, đến năm 2050 đạt khoảng 30 triệu lượt khách/năm. Sân bay Chu Lai cũng được định hướng trở thành trung tâm logistics trung chuyển hàng hóa quốc tế; trung tâm sửa chữa, bảo dưỡng máy bay lớn của khu vực, có khả năng phục vụ các hãng hàng không nước ngoài…, trở thành một trong 3 sân bay lớn nhất nước, với tổng diện tích hơn 2.000 ha.

Theo Đề án Xã hội hóa đầu tư, khai thác Cảng hàng không Chu Lai, trong giai đoạn đến năm 2030, sẽ đầu tư xây dựng nhà ga hành khách đáp ứng công suất khoảng 10 triệu lượt khách/năm. Nhu cầu huy động vốn đầu tư kết cấu hạ tầng sân bay Chu Lai khoảng 11.000 tỷ đồng. Hiện nay, nhiều tập đoàn lớn trên thế giới bày tỏ sự quan tâm đến dự án sân bay này. Trong đó, Tập đoàn Sovico, Tập đoàn Adani (Ấn Độ) đã làm việc với lãnh đạo tỉnh Quảng Nam và đề xuất đầu tư Cảng hàng không quốc tế Chu Lai.

Ngoài sân bay Chu Lai, nhiều lĩnh vực khác ở vùng Đông Quảng Nam sẽ phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới. Quy hoạch tỉnh Quảng Nam thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050, xác định rõ: “Vùng Đông là vùng động lực của tỉnh với các ngành kinh tế chủ đạo là kinh tế biển, công nghiệp, thương mại, dịch vụ, du lịch, nông nghiệp; tập trung các đô thị lớn, trung tâm hành chính, chính trị của tỉnh. Tam Kỳ là đô thị trung tâm hành chính, kinh tế, giáo dục, đào tạo; Hội An là đô thị sinh thái – văn hóa – du lịch, giao lưu quốc tế với các sản phẩm đặc sắc có chiều sâu văn hóa; Điện Bàn là đô thị phát triển công nghiệp, khoa học, đổi mới sáng tạo”.

Bên cạnh đó, tỉnh tập trung ưu tiên phát triển các hạ tầng giao thông chiến lược. Ngoài sân bay Chu Lai được đầu tư thành cảng hàng không quốc tế với quy mô cấp 4F, tỉnh sẽ xây dựng cảng biển Quảng Nam đạt tiêu chuẩn loại I, tiếp nhận tàu đến 50.000 DWT; là trung tâm cảng biển – dịch vụ logistics container của miền Trung – Tây Nguyên, đầu mối hàng hóa quan trọng của Hành lang kinh tế Đông – Tây; hình thành, đầu tư 2 tuyến đường sắt đô thị kết nối với mạng lưới đường sắt đô thị của TP. Đà Nẵng.

Quảng Nam cũng sẽ xây mới các khu giáo dục – đào tạo để hình thành trung tâm giáo dục phía Bắc gắn với Đại học Đà Nẵng, phía Nam gắn với Khu kinh tế mở Chu Lai theo mô hình đô thị đại học. Đồng thời, tập trung phát triển các trung tâm công nghiệp ứng dụng công nghệ cao và công nghiệp sinh thái dọc theo tuyến cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi và các khu vực ven Quốc lộ 1A; đẩy mạnh liên kết với Đà Nẵng ở phía Bắc; liên kết giữa Khu kinh tế mở Chu Lai với Khu kinh tế Dung Quất ở phía Nam để hình thành Trung tâm công nghiệp ven biển trọng điểm của khu vực duyên hải Trung bộ và cả nước, tạo sức mạnh tổng hợp liên tỉnh. Đây sẽ là những yếu tố then chốt để vùng Đông trở thành đầu tàu kinh tế của tỉnh Quảng Nam…

Những dự thảo chiến lược đó tạo thời cơ lớn để tỉnh Quảng Nam tiến bước vào kỷ nguyên phát triển mới. Và Quảng Nam đã có bước chạy đà ấn tượng, khi năm 2024, trong bối cảnh gặp nhiều khó khăn, GRDP của tỉnh vẫn tăng 7,1%, quy mô nền kinh tế gần 129.000 tỷ đồng. Trong năm 2025, Quảng Nam đặt mục tiêu kinh tế tăng trưởng 9,5 – 10%, thu ngân sách trên địa bàn đạt 25.000 tỷ đồng…

Phát biểu tại kỳ họp Hội đồng Nhân dân cuối năm 2024, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam, ông Lương Nguyễn Minh Triết cho rằng, mục tiêu tăng trưởng 9,5 – 10% trong năm 2025 là rất khó. Tuy nhiên, trong quyết tâm chính trị chung của cả nước, trực tiếp là quyết tâm chính trị của đồng chí Tổng Bí thư, yêu cầu phải tăng tốc, bứt phá trong những năm cuối để chuẩn bị kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng, phải tăng trưởng hai con số.

“Không thể Trung ương tăng trưởng hai con số, mà tỉnh thì an toàn, lẹt đẹt ở những chỉ tiêu thấp. Mặc dù hết sức khó, nhưng chúng ta phải nỗ lực lớn, quyết tâm cao để đạt chỉ tiêu tăng trưởng”, ông Triết nhấn mạnh.