Phản ứng với thuế quan mạnh tay từ Mỹ, Trung Quốc “ra nắm đấm, nhưng vẫn xoa”

Phản ứng với thuế quan mới, Trung Quốc kêu gọi Mỹ đối thoại thẳng thắn, tăng cường hợp tác. (Nguồn: Global Times)

Tuyên bố ngày 2/2 của Bộ Thương mại Trung Quốc nêu rõ cách làm đơn phương tăng thuế quan của Mỹ vi phạm nghiêm trọng quy tắc của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), không chỉ không có lợi cho giải quyết vấn đề fentanyl mà còn phá vỡ sự hợp tác kinh tế và thương mại giữa hai nước. Trung Quốc sẽ đệ đơn kiện lên WTO và sẽ có những biện pháp đối phó tương ứng nhằm bảo vệ quyền và lợi ích của mình.

Trung Quốc hy vọng Mỹ nhìn nhận khách quan, xử lý thỏa đáng các vấn đề liên quan fentanyl; đồng thời kêu gọi Mỹ đối thoại thẳng thắn, tăng cường hợp tác, kiểm soát bất đồng trên cơ sở bình đẳng cùng có lợi, tôn trọng lẫn nhau.

Trong tuyên bố riêng rẽ cùng ngày, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng chỉ trích quyết định áp thuế của Mỹ, nhấn mạnh không bên nào có thể chiến thắng trong cuộc chiến thương mại. Tuyên bố cũng khẳng định Bắc Kinh sẽ có “các biện pháp đáp trả phù hợp” với các mức thuế quan mới.

Về cạnh tranh Mỹ-Trung Quốc, một số báo chí Mỹ lưu ý rằng, trong bài phát biểu nhậm chức, ông Trump hầu như không nhắc đến Trung Quốc. Đồng thời, ông tuyên bố trong một cuộc phỏng vấn rằng, ông muốn tránh áp đặt thuế quan ngay lập tức lên Trung Quốc, nhưng cũng cho rằng vũ khí lớn nhất đối với Bắc Kinh là thuế quan.

Đáp lại, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh tái khẳng định: “Quan hệ kinh tế và thương mại Mỹ-Trung Quốc mang tính đôi bên cùng có lợi. Nếu có bất đồng và xung đột, chúng nên được giải quyết thông qua đối thoại và tham vấn.”

Chuyên gia Lữ Tường của Viện Khoa học xã hội Trung Quốc lưu ý, mặc dù có những tín hiệu cho thấy chính quyền mới của Mỹ có thể “dịu giọng” với Trung Quốc, nhưng chính sách định vị Trung Quốc là đối thủ chiến lược và chiến lược kiềm chế tổng thể Trung Quốc của Mỹ sẽ khó thay đổi ngay lập tức.

Đánh giá quan hệ Mỹ-Trung Quốc trong thời gian tới, các chuyên gia cho rằng, mối quan hệ này có thể tiếp tục căng thẳng, nhưng có điều chỉnh chiến thuật. Bên cạnh đó, cả hai cường quốc sẽ tiếp tục cạnh tranh ảnh hưởng tại châu Á – Thái Bình Dương, đặc biệt trong các lĩnh vực kinh tế, quân sự và công nghệ. Điều này có thể dẫn đến những cuộc xung đột gián tiếp hoặc các “chiến tranh lạnh” trong lĩnh vực kinh tế và ngoại giao.

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 1/2 đã ký sắc lệnh áp thuế 25% đối với hàng nhập khẩu của Canada và Mexico và 10% bổ sung vào mức thuế đang áp dụng đối với hàng hóa từ Trung Quốc bắt đầu từ ngày 4/2. Động thái này có nguy cơ châm ngòi cho cuộc chiến thương mại mới có thể làm chậm tăng trưởng kinh tế toàn cầu và đẩy cao lạm phát.

Căng thẳng thương mại giữa các đối tác quan trọng có vẻ đang “nóng lên” nhanh chóng, khi động thái tăng thuế “mạnh tay” của Nhà Trắng còn đi kèm răn đe – tiếp tục tăng thuế nếu Mexico, Canada, Trung Quốc trả đũa. Ngày 1/2, Cố vấn thương mại hàng đầu của Tổng thống Donald Trump Peter Navarro cho biết “nhiều khả năng Mỹ sẽ tăng thuế” nếu Mexico, Canada hay Trung Quốc phản ứng chống lại các mức thuế mới được công bố.

Điều khoản này, một phần trong sắc lệnh công bố các loại thuế mới đối với hàng nhập khẩu, có thể làm gia tăng lo ngại về chiến tranh thương mại. Điều này có thể khiến hàng hóa như nông sản và thiết bị điện tử tiêu dùng, vốn sẽ tăng giá sau khi mức thuế mới có hiệu lực, càng trở nên đắt đỏ hơn.

Về động thái của các nước “cùng cảnh ngộ” với Bắc Kinh, trước đó, Thủ tướng Canada Justin Trudeau cho biết, nước này sẽ áp thuế 25% đối với lượng hàng hóa nhập khẩu của Mỹ trị giá 155 tỷ đô la Canada (106,5 tỷ USD) để đáp trả việc Mỹ áp thuế. Phát biểu tại cuộc họp báo, nhà lãnh đạo Canada nêu rõ, các gói trừng phạt thuế quan trị giá 30 tỷ đô la Canada sẽ có hiệu lực từ ngày 4/2 và 125 tỷ đô la Canada sẽ có hiệu lực sau 21 ngày.

Trong khi đó, Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum tuyên bố, Mexico sẽ quyết đáp trả các biện pháp áp thuế của Tổng thống Mỹ Donald Trump bằng thuế quan và các biện pháp khác. Bà Sheinbaum cho biết đã chỉ đạo Bộ trưởng Kinh tế “triển khai Kế hoạch B mà Mexico đã chuẩn bị, bao gồm các biện pháp thuế quan và phi thuế quan để bảo vệ lợi ích của Mexico”.