Bảo vệ hàng Việt xuất khẩu trước làn sóng phòng vệ thương mại

Việt Nam – Hoa Kỳ mới đây đã đạt thỏa thuận giải quyết tranh chấp thuế cá tra, basa tại WTO.

Xuất khẩu hàng hóa đã thiết lập kỷ lục mới trong năm 2024 khi lần đầu tiên vượt 400 tỷ USD, nhưng đi kèm theo đó, hàng Việt xuất khẩu đã và đang phải đối diện với việc các thị trường tăng cường kích hoạt điều tra, áp dụng phòng vệ thương mại.

Trong số 30 vụ việc bị nước ngoài khởi xướng điều tra đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam mới phát sinh của 12 thị trường, có tới gần một nửa vụ việc từ do Mỹ tiến hành.

Trước thách thức này, Bộ Công thương đã, đang và tiếp tục  “kích hoạt” nhiều giải pháp quan trọng nhằm bảo vệ hàng Việt Nam trong trong tiến trình vươn ra thế giới.

Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên khẳng định: “Với vai trò là cơ quan đầu mối quản lý và công tác trong phòng vệ thương mại, Bộ đã và đang triển khai hàng loạt biện pháp quyết liệt nhằm bảo vệ quyền lợi và lợi ích chính đáng của doanh nghiệp Việt Nam”.

Giải pháp là tăng cường cảnh báo sớm các mặt hàng có nguy cơ bị điều tra; cung cấp thông tin cho doanh nghiệp về quy trình điều tra, kịch bản ứng phó; phối hợp với các hiệp hội và doanh nghiệp liên quan trong việc trao đổi với các cơ quan điều tra nước ngoài nhằm bảo vệ, hỗ trợ ngành xuất khẩu Việt Nam được đối xử công bằng theo đúng các quy định của WTO.

Qua đó, công tác ứng phó điều tra phòng vệ thương mại đã đạt nhiều kết quả rất tích cực. Bộ đã hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu xử lý và chấm dứt gần 50% số vụ việc phòng vệ thương mại do nước ngoài khởi xướng và nhiều vụ việc trong năm 2024.

Cụ thể, một số vụ việc điều tra chống bán phá giá có kết luận sơ bộ hoặc chính thức: Xác định biên độ bán phá giá của các doanh nghiệp hợp tác là 0%, gồm có: Vụ việc Mỹ điều tra chống bán phá giá đối với sản phẩm đĩa giấy; Vụ việc Ấn Độ điều tra chống bán phá giá đối với ống thép hàn không gỉ; Vụ việc Thổ Nhĩ Kỳ điều tra chống lẩn tránh biện pháp chống bán phá giá đối với sản phẩm pin năng lượng mặt trời. Duy trì kim ngạch xuất khẩu gần 200 triệu USD đối với các sản phẩm liên quan…

Về 7 vụ việc điều tra chống trợ cấp năm 2024, nước ngoài đã khởi xướng điều tra với hàng hóa xuất khẩu Việt Nam, Bộ Công thương cho hay, các vụ việc này yêu cầu có tham gia trả lời từ Chính phủ Việt Nam cùng việc phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan trong việc ứng phó và xử lý vụ việc.

Đến nay, các vụ việc điều tra chống trợ cấp đều nhận được kết quả đáng ghi nhận. 3 vụ việc có kết luận sơ bộ hoặc kết luận cuối cùng đều xác định mức biên độ trợ cấp đối với doanh nghiệp bị đơn hợp tác là dưới 6% từ thị trường Mỹ đối với các sản phẩm: tôm nước ấm đông lạnh; đĩa giấy; và pin năng lượng mặt trời (kim ngạch xuất khẩu chiếm khoảng gần 5 tỷ USD)… 

Năm qua,  công tác vận động các nước công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường cũng được Bộ Công thương đẩy mạnh. Bộ không ngừng thúc đẩy công tác đề nghị các đối tác thương mại lớn của Việt Nam như: Mỹ,  Liên minh châu Âu, Thổ Nhĩ Kỳ, Brazil…công nhận nền nền kinh tế thị trường của Việt Nam.

Hiện đã có 73 quốc gia và vùng lãnh thổ công nhận Việt Nam là nước có nền kinh tế thị trường. 

“Việc thúc đẩy một quốc gia công nhận Việt Nam là quốc gia có nền kinh tế thị trường sẽ giúp các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam được đối xử một cách bình đẳng hơn trong các vụ điều tra chống bán phá giá/chống trợ cấp, khi biên độ phá giá/trợ cấp được tính toán dựa trên chính chi phí sản xuất của doanh nghiệp thay vì sử dụng chi phí sản xuất của một quốc gia khác làm “giá trị thay thế”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nói.

Điều này có thể khiến mức thuế chống bán phá giá/chống trợ cấp thấp hơn và phản ánh sát hơn tình hình sản xuất, kinh doanh thực tế của doanh nghiệp Việt Nam.

Quy môi ngoại thương của Việt Nam vẫn tiếp tục được nới rộng nhờ nguồn lực đầu tư trong nước và thu hút vốn FDI. Với mức tăng trưởng như những năm qua, mốc xuất nhập khẩu 1.000 tỷ USD sẽ không còn quá xa, trong đó xuất khẩu đang gần hơn mốc 500 tỷ USD.

Bộ Công thương sẽ tiếp tục phối hợp với các đơn vị Bộ, ngành liên quan nghiên cứu, phân tích các lập luận trong Báo cáo đánh giá nền kinh tế Việt Nam của Bộ Thương mại Mỹ (DOC), để bổ sung, hoàn thiện lập luận cũng như cân nhắc thời điểm thích hợp nhằm nộp hồ sơ đề nghị DOC xem xét lại quy chế nền kinh tế thị trường đối với Việt Nam.