Làn gió mới từ vùng di sản

Văn hóa Sa Huỳnh là một trong ba nền văn minh cổ ở Việt Nam, được nhà khảo cổ học người Pháp M.Vinet phát hiện vào năm 1909 ở phường Phổ Thạnh (thị xã Đức Phổ).

Năm 1997, Di tích khảo cổ học văn hóa Sa Huỳnh được xếp hạng là di tích cấp quốc gia và đến năm 2022 được công nhận là di tích quốc gia đặc biệt.

Ở vị trí trung tâm của không gian văn hóa Sa Huỳnh, Gò Cỏ là một ngôi làng cổ ven biển còn lưu giữ nét mộc mạc, những ghềnh đá cổ, giếng cổ, dấu tích của người Chăm Pa xưa. Vài năm gần đây, Gò Cỏ trở thành điểm du lịch cộng đồng hấp dẫn du khách thập phương.

Đặc biệt, Làng du lịch cộng đồng Gò Cỏ được công nhận là sản phẩm du lịch cộng đồng đạt tiêu chuẩn OCOP đầu tiên của tỉnh Quảng Ngãi vào năm 2020 và vinh dự là một trong số 63 Hợp tác xã tiêu biểu toàn quốc năm 2024.

Làng Gò Cỏ có diện tích khoảng 105 ha, chỉ vỏn vẹn hơn 80 hộ dân sinh sống bằng các nghề truyền thống như đánh cá, trồng trọt. Các nhà nghiên cứu đã kết luận rằng, cùng với đầm An Khê, làng Gò Cỏ là vùng lõi của văn hóa Sa Huỳnh và tiếp nối là văn hóa Chăm Pa với hàng loạt di tích như đường đá, giếng Chăm, bia ký Chăm, tường đá, tháp Chăm, hệ thống thủy lợi bằng đá được xếp vô cùng công phu…

Gò Cỏ nằm giữa 2 dãy đồi cao, ngăn cách với các khu dân cư xung quanh, lại có địa hình đa dạng, vừa có núi, vừa có biển. Hiện nay, hiếm nơi nào mà không gian sinh sống của các nền văn hóa cổ được giữ gìn nguyên vẹn như ở đây.

“Cảm giác đầu tiên khi đặt chân đến Gò Cỏ là sự yên bình một cách kỳ lạ, nơi đây chẳng có tiếng còi xe ồn ào, khói bụi, chỉ có tiếng cười, tiếng sóng biển và tiếng gió thổi xào xạc qua các tán lá dừa. Gò Cỏ nguyên sơ, mộc mạc, người dân chất phác, gần gũi”- chị Hoàng Nguyên Hà, một du khách  từ Hà Nội chia sẻ.

Đến với Gò Cỏ, chị Hà dành nhiều thời gian trò chuyện với dân làng để tìm hiểu những đặc trưng tiêu biểu của người Chăm Pa mà cư dân làng chài này đã gìn giữ cả ngàn năm trước; hoặc hòa mình vào cuộc sống đời thường cũng người dân bản địa, thưởng thức các món ăn dân dã như bánh ít khoai mì, canh lưỡi long, bánh xèo vỏ, nước rong biển….

Bà Huỳnh Thị Thương (70 tuổi)- người dân Gò Cỏ tâm sự: “Mảnh đất này đã chứng kiến bao biến thiên lịch sử, từ cam go của trường kỳ kháng chiến đến sự lãng quên và hồi sinh ngoạn mục. Đặc biệt, du lịch cộng đồng phát triển đã mang đến làn gió mới, tiếp thêm sinh khí cho Gò Cỏ. Cư dân nơi đây có thêm động lực để giữ vững linh hồn một ngôi làng cổ Chăm Pa và khoác lên tấm áo mới mang tên Công viên di sản làng Gò Cỏ”.

Theo Giám đốc Sở Văn hóa – Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Ngãi Nguyễn Tiến Dũng, sau khi di tích văn hóa Sa Huỳnh được công nhận di tích quốc gia đặc biệt, tỉnh đã triển khai nhiều hoạt động nhằm khai thác và tạo thương hiệu du lịch riêng dựa trên những giá trị nổi bật về di sản của địa phương.

“Di sản văn hóa Sa Huỳnh đã tạo nên sự khác biệt cho hệ thống điểm đến của tỉnh Quảng Ngãi. Trong đó, làng Gò Cỏ trở thành nam châm “hút” du khách, vừa cải thiện cuộc sống của bà con địa phương, vừa quảng bá văn hóa, hình ảnh, con người Quảng Ngãi, đặc biệt là di sản văn hóa Sa Huỳnh đến với du khách trong nước và thế giới. Hiện nay, Sở đang thẩm định để trình UBND tỉnh công nhận Gò Cỏ là điểm du lịch theo Luật Du lịch năm 2017”- ông Dũng chia sẻ.