Tết về đánh bóng lư đồng, nhớ thương nguồn cội

Ở vùng quê Nam Bộ, chúng ta dễ dàng bắt gặp hình ảnh bộ lư, bộ chân đèn được các gia đình đặt ở nơi trang trọng nhất trên bàn thờ gia tiên. Tùy vào kinh tế mỗi nhà mà kích thước, chất liệu bộ lư khác nhau. Tuy nhiên, điểm chung là đều thể hiện lòng thành kính của con cháu với người đã khuất.

Bộ lư đồng được chế tác tinh xảo. Tùy nơi sẽ có những họa tiết khác nhau nhưng thường thấy là chiếc nắp lư sẽ có hình một con kỳ lân. Bộ lư đồng thường đi kèm với cặp chân đèn hoặc một lư hương nhỏ.

Ngày Tết dù bận rộn đến đâu thì việc chùi rửa, đánh bóng lư đồng đều được bà con đặt ưu tiên hàng đầu. Cứ vào khoảng 25 Tết, các gia đình bắt đầu chùi lư. Để bộ lư đồng sáng đẹp như mới thì mỗi thời, người ta có bí quyết riêng.

Ông Đỗ Văn Nghiệp, xã Lý Văn Lâm, TP Cà Mau, cho biết những ngày cuối năm, con cháu trong nhà thường đem những bộ lư xuống lau chùi, thường chùi bằng trấu với xà phòng, có một số người ngâm bộ lư trong hèm nấu rượu để cho sáng bóng.

Theo quan niệm dân gian, độ sáng bóng của bộ lư đồng vừa thể hiện tấm lòng hiếu kính của con cháu với ông bà tổ tiên, vừa có ý nghĩa rất quan trọng trong những ngày đầu năm.

Ông Nguyễn Thái Thuận, xã Lý Văn Lâm, cho rằng việc chùi lư đồng nhìn thì đơn giản nhưng không kém phần quan trọng, không thể làm qua loa được mà phải làm trong sự thành kính, trân trọng.

Dù là cách nào đi nữa thì chùi lư ăn Tết luôn mang một ý nghĩa thiêng liêng mỗi mùa xuân, nó không chỉ là giúp nhà cửa thêm phần tươm tất, mà còn là giữ truyền thống lâu đời nơi đất phương Nam.

Theo ông Tạ Hoàng Nguyên – TP Cà Mau, xem việc chùi lư đồng ăn Tết là công việc không thể thiếu trong những ngày cuối năm. Ông Nguyên cho rằng mỗi năm chỉ chùi lư đồng được một lần do mình đã đưa ông bà đi vào ngày 25, lúc này bàn thờ sẽ không còn vong linh của ông bà, mình thoải mái chùi.

Việc chùi lư không gấp rút được mà phải làm chậm, kỹ lưỡng để nhớ lại những kỷ niệm với ông bà và cũng là cơ hội để hướng dẫn con cháu trong nhà sống phải biết cội nguồn, hiếu thảo.

Tuy ngày nay nhiều nơi đã có máy chùi lư, nhưng nhiều người vẫn thích tự chùi ở nhà. Chưa hẳn là để tiết kiệm, mà tự chùi sẽ giúp bộ lư ít hao mòn, sáng bóng lâu hơn, và cũng thể hiện được tấm lòng của mình với tổ tiên.

Còn với những ai bận rộn hoặc chưa có kinh nghiệm thì có thể mang lư đồng ra chợ thuê thợ lau chùi, đánh bóng. Mỗi lư đồng cùng chân đèn tùy theo độ lớn nhỏ và mức độ phức tạp của các chi tiết mà có thời gian đánh bóng từ một đến hai giờ, giá tiền cũng dao động từ vài chục đến hàng trăm ngàn đồng.

Những người thợ chùi lư cho biết để đánh bóng một bộ lư đồng phải trải qua nhiều công đoạn, trong đó làm bóng là khó nhất, vì chỉ cần một chút sơ suất có thể làm hư cả bộ lư. Với những bộ lư lớn, chạm trổ tinh xảo, gia chủ xem như bảo vật gia truyền, người thợ càng phải cẩn thận, nếu để xảy ra sự cố thì dù có tiền cũng không đền nổi.

Anh Ngô Chí Tâm, phường 2, TP Cà Mau, cho biết chùi lư bằng máy đỡ tốn công hơn rất nhiều so với làm thủ công bằng tay. Tuy nhiên, chùi bằng máy cũng phải cẩn thận vì một sơ suất nhỏ cũng có thể làm trầy bộ lư.

Dù thuê mướn hay tự làm thì chùi lư ăn Tết vẫn là nét đẹp truyền thống thể hiện tinh thần trọng hiếu đối với ông bà quá cố.