FTA Việt Nam – EAEU: Cú huých xuất khẩu Việt Nam

Động lực thúc đẩy thương mại song phương

Hai nước Việt Nam – Liên bang Nga thiết lập quan hệ ngoại giao từ năm 1950. Trải qua 75 năm, mối quan hệ hai nước đang phát triển tích cực cả về bề rộng và chiều sâu trên tất cả các lĩnh vực như kinh tế, thương mại, văn hóa, giáo dục, ngoại giao nhân dân.

Đáng chú ý trong những năm qua, hợp tác kinh tế, thương mại luôn là một trụ quan trọng trong quan hệ hai nước. Hiện nay, Liên bang Nga là một trong 5 đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam ở châu Âu. Chiều ngược lại, Việt Nam là đối tác thương mại lớn nhất của Nga ở khu vực Đông Nam Á. Hai nước cũng có những dự án đầu tư sang nhau, trong đó có những lĩnh vực quan trọng và là thế mạnh của Nga như năng lượng, khoa học công nghệ, giáo dục – đào tạo…

FTA VN – EAEU là cú húych rất lớn cho xuất khẩu của Việt Nam, giúp đa dạng hóa thị trường và mặt hàng xuất khẩu. Ảnh: Chiến Thắng

Nhìn nhận về quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại hai nước năm qua, ông Dương Hoàng Minh – Tham tán thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Liên bang Nga cho rằng, trong năm 2024, thương mại hai nước đã có những bước phát triển rất tích cực, toàn diện. Chỉ tính riêng trong 3 Quý đầu năm, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hai nước đạt 3,52 tỷ USD, tăng 41% so với cùng kỳ; đây là con số hết sức ấn tượng trong bối cảnh thương mại toàn cầu năm vừa qua gặp nhiều biến động khó lường.

Các mặt hàng Việt Nam xuất khẩu nhiều nhất sang Liên bang Nga đó là hàng thủy sản, hàng dệt may, điện thoại và linh kiện, cà phê… Ngược lại, Việt Nam nhập từ Liên bang Nga các mặt hàng như phân bón, than, hóa chất, linh kiện, phụ tùng ô tô, phương tiện vận tải khác và phụ tùng…

Phân tích rõ hơn những động lực thúc đẩy hợp tác kinh tế thương mại Việt Nam – Liên bang Nga, ông Vũ Bá Phú – Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công Thương cho rằng, Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Liên minh Kinh tế Á – Âu (FTA VN – EAEU) có hiệu lực từ năm 2016 đã thúc đẩy mạnh mẽ hợp tác song phương giữa hai nước.

Cục trưởng Vũ Bá Phú nhấn mạnh, FTA VN – EAEU đang phát huy tác dụng tích cực với thương mại song phương hai chiều mà trong đó Liên bang Nga và Việt Nam là hai thành viên tích cực. Hiệp định là cú huých mạnh cho xuất khẩu của Việt Nam, giúp đa dạng hóa thị trường và mặt hàng xuất khẩu, đặc biệt là các mặt hàng nông – thủy sản, thực phẩm cũng như những mặt hàng Việt Nam vốn có nhiều lợi thế cạnh tranh.

Cụ thể, theo thống kê từ Vụ Thị trường châu Âu – châu Mỹ, Bộ Công Thương, trong giai đoạn 2016-2021, tăng trưởng thương mại giữa hai nước đạt trung bình trên 15%/năm. Giai đoạn 2022-2023, mặc dù chịu tác động của lệnh cấm vận của phương Tây và một số yếu tố bất lợi, tuy nhiên giao thương hàng hóa giữa hai bên cũng đã có sự thích ứng linh hoạt và đạt được chuyển biến tích cực. Kim ngạch xuất nhập khẩu giữa hai Bên đã bắt đầu phục hồi trong năm 2023 đạt 3,63 tỷ USD (tăng nhẹ 2,3% so với cùng kỳ năm 2022).

Trong 11 tháng năm 2024, kim ngạch thương mại song phương giữa Việt Nam và Liên bang Nga đạt 4,1 tỷ USD, tăng 27,4% so với cùng kỳ năm 2023. Trong đó, xuất khẩu đạt 2,1 tỷ USD, tăng 35,7%; nhập khẩu đạt 2 tỷ USD, tăng 29,2%.

Để có được những kết quả tăng trưởng ấn tượng kể trên, trong những năm qua, hai bên đã triển khai nhiều hoạt động hợp tác, kết nối giao thương. Theo đó, trong xuất nhập khẩu nguyên liệu phục vụ sản xuất công nghiệp, các doanh nghiệp Việt Nam vẫn thường xuyên duy trì nhập khẩu than từ các đối tác của Liên bang Nga để phục vụ nhu cầu trong nước; trong hợp tác sản xuất ô tô, hai bên đã ký Nghị định thư về việc hỗ trợ sản xuất các phương tiện vận tải có động cơ trên lãnh thổ Việt Nam.

Ngoài ra, hai bên cũng đang nghiên cứu để thúc đẩy hợp tác trong một số lĩnh vực tiềm năng như cơ khí, luyện kim, hóa chất, chế biến khoáng sản, cung cấp và sản xuất trang thiết bị phục vụ các dự án năng lượng tái tạo, dự án giao thông vận tải…

Bên cạnh lĩnh vực công nghiệp, năng lượng là một trong những hợp tác trụ cột của quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam – Liên bang Nga. Hai bên đã và đang triển khai rất hiệu quả nhiều dự án quy mô tại cả Việt Nam và Nga.

“Hiện nay hợp tác trong lĩnh vực năng lượng giữa Việt Nam và Liên bang Nga không chỉ diễn ra trong lĩnh vực thăm dò khai thác dầu thô, mà đã dần mở rộng sang các lĩnh vực triển vọng khác như xây dựng nhà máy điện khí, cung cấp khí thiên nhiên hóa lỏng cho Việt Nam và xây dựng hạ tầng và phát triển năng lượng tái tạo, sản xuất nhiên liệu động cơ, cũng như hiện đại hóa các cơ sở năng lượng của Việt Nam…” – Vụ Thị trường châu Âu – châu Mỹ thông tin.

Giải pháp xúc tiến thương mại hiệu quả

Trong thời gian tới, để tận dụng các ưu đãi từ FTA VN – EAEU, cũng như tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng thương mại song phương cao, Bộ Công Thương xác định, việc tham gia các hội chợ triển lãm chuyên ngành tại Nga là biện pháp xúc tiến thương mại hiệu quả để doanh nghiệp tìm hiểu thị trường, tìm kiếm khách hàng tại Nga.

Doanh nghiệp hai nước Việt Nam – Liên bang Nga tìm hiểu cơ hội hợp tác, kết nối giao thương. Ảnh: Thương vụ Việt Nam tại Liên bang Nga

Tham tán thương mại Dương Hoàng Minh cũng khẳng định, việc tham gia các hội chợ chuyên ngành sẽ mang lại nhiều cơ hội hợp tác, đầu tư cho các doanh nghiệp Việt Nam tại Liên bang Nga. Minh chứng, tháng 9/2024 vừa qua, Đoàn Việt Nam tham gia Hội chợ Worldfood Moscow 2024 diễn ra tại Nga, với 50 doanh nghiệp, trưng bày hàng hóa trên diện tích 250m2 với các mặt hàng: cà phê, quế, hồi, điều, gạo và các sản phẩm từ gạo, nguyên liệu thực phẩm, tiêu, đồ uống… nhằm quảng bá hình ảnh quốc gia, hình ảnh doanh nghiệp, thương hiệu Việt; tăng cường xuất khẩu các mặt hàng thực phẩm của Việt Nam có thế mạnh và khả năng phát triển tại thị trường Nga và các thị trường lân cận; thúc đẩy mạng lưới tiêu thụ tại thị trường rộng lớn này.

Tại hội chợ, bà Meshcheryakova Elena – Trưởng phòng phát triển chiến lược, Trung tâm thương mại Food City cũng cho biết, trong thời gian gần đây hàng nông sản Việt Nam gia tăng tại thị trường Nga, hơn thế nữa một số mặt hàng còn củng cố được vị trí của mình trên thị trường. Điều đó chứng tỏ hàng hóa từ Việt Nam có chất lượng tốt và được người tiêu dùng Nga ưa chuộng.

“Các sản phẩm, hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam luôn thu hút được sự quan tâm của các nhà kinh doanh bán buôn và bán lẻ tại Nga. Food City sẵn sàng hợp tác với các doanh nghiệp Việt Nam để đưa những sản phẩm chất lượng của Việt Nam vào phân phối tại đây” – bà Meshcheryakova Elena cam kết.

Như vậy, có thể khẳng định, thông qua việc tham gia các hội chợ, triển lãm tại Liên bang Nga, hàng hóa Việt Nam đã chinh phục được người tiêu dùng Nga và có chỗ đứng vững chắc tại thị trường này.