Những năm gần đây, với các chính sách thu hút đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, Ninh Bình đang là điểm đến hấp dẫn cho các dự án công nghiệp hỗ trợ. Tuy nhiên, nguồn nhân lực còn thiếu, chất lượng chưa đồng đều đang là trở ngại lớn của nhiều doanh nghiệp ngành công nghiệp hỗ trợ. Tại Ninh Bình, việc liên kết nhà trường – doanh nghiệp trong đào tạo nguồn nhân lực là giải pháp tối ưu để tháo gỡ nút thắt này.
Thiếu lao động chất lượng cao
Kết quả điều tra của các cơ quan chuyên môn trong tỉnh về những khó khăn của doanh nghiệp từ đầu năm đến nay cho thấy, bên cạnh những bất ổn về thị trường, nguyên liệu… ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh thì việc thiếu hụt lao động cục bộ ở một số doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ đang là vấn đề cần tháo gỡ. Theo báo cáo của Ban Quản lý các khu công nghiệp (KCN) tỉnh, trong tháng 4, tổng số lao động trong nước trong KCN là 37.551 lao động, giảm 575 lao động so với tháng 3. Hiện tại, các doanh nghiệp đều thiếu đơn hàng, tuy nhiên một số doanh nghiệp sản xuất công nghiệp hỗ trợ lại đang thiếu lao động chất lượng cao. Đơn cử như Công ty TNHH MCNEX VINA cần tuyển 25 lao động trình độ cao; Nhà máy sản xuất xe khách, bus cần tuyển 15 thợ hàn có tay nghề.
Đại diện Công ty TNHH MCNEX VINA (KCN Phúc Sơn, thành phố Ninh Bình) cho biết: Là đơn vị chuyên sản xuất các sản phẩm camera modul dành cho điện thoại, ô tô và bàn phím màn hình chính nhận diện vân tay, Công ty cần tuyển số lượng công nhân lớn, nhất là khi đưa dây chuyền 2 vào vận hành sản xuất. Đặc biệt, Công ty đang đề nghị các cấp, các ngành trong tỉnh hỗ trợ công tác tuyển dụng lao động chất lượng cao trong lĩnh vực công nghệ phần mềm, kỹ sư thiết kế vi mạch có trình độ từ cao đẳng trở lên… Còn đối với Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại Lam Giang (phường Ninh Phong, thành phố Ninh Bình), mặc dù hoạt động xuất nhập khẩu gặp khó khăn, đơn hàng giảm, hàng tồn kho lớn, nhiều thời điểm doanh nghiệp buộc phải tạm dừng sản xuất, tuy nhiên hiện nay Công ty đang gặp khó khăn trong công tác tuyển dụng lao động, ước số lượng lao động phổ thông cần tuyển khoảng trên 100 lao động, chưa kể đến nguồn lao động kỹ thuật cao trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ, ngành may mặc cũng rất khó tuyển dụng.
Với định hướng xây dựng tỉnh Ninh Bình thành trung tâm phát triển công nghiệp công nghệ cao, công nghệ sạch và công nghiệp hỗ trợ phục cho ngành công nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô, tỉnh đã có nhiều chính sách thu hút đầu tư các dự án trọng điểm. Trong đó, chính sách về đào tạo lao động được đặc biệt chú trọng để chủ động cung ứng nguồn lao động chất lượng cao cho các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp FDI. Để hiện thực hóa mục tiêu này, UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở Lao động, Thương binh và Xã hội chủ động phối hợp, liên kết nhu cầu tuyển dụng của các doanh nghiệp với các trường nghề trong tỉnh để đảm bảo nguồn cung ứng lao động qua đào tạo.
Gắn kết đào tạo và cung ứng lao động
Đồng chí Nguyễn Hữu Tuyến, Phó Giám đốc Sở Lao động, Thương binh và Xã hội cho biết: Trên địa bàn tỉnh hiện có 27 cơ sở giáo dục nghề nghiệp đang hoạt động, trong đó có 19 cơ sở công lập và 8 cơ sở tư thục. Sở Lao động, Thương binh và Xã hội đã chủ động phối hợp với các sở, ngành, địa phương và cơ quan, đơn vị liên quan đẩy mạnh công tác truyền thông về giáo dục nghề nghiệp với nhiều hình thức phong phú, phù hợp với từng đối tượng, qua đó làm nổi bật vai trò của công tác đào tạo nghề, giáo dục nghề nghiệp trong đảm bảo an sinh xã hội và phát triển bền vững. Hằng năm, căn cứ chỉ tiêu, quy mô đào tạo, các địa phương, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đẩy mạnh tuyên truyền, tư vấn học nghề với nhiều hình thức giúp người lao động thay đổi tư duy nhận thức về công tác giáo dục nghề nghiệp, giải quyết việc làm, tăng thu nhập…
Trong 2 năm qua (2020 – 2022), toàn tỉnh đã tuyển sinh đào tạo nghề cho 54.406 người, đạt 102% kế hoạch, trong đó trình độ cao đẳng, trung cấp là 14.720 người. Việc tuyển sinh, đào tạo chủ yếu ở các ngành, nghề: Công nghệ ô tô, vận hành máy thi công nền, kế toán doanh nghiệp, điện dân dụng, điện công nghiệp, kỹ thuật máy lạnh và điều hòa không khí, kỹ thuật xây dựng, hàn, cắt gọt kim loại, lập trình máy tính … Qua đó đã góp phần đưa tỷ lệ lao động qua đào tạo trên địa bàn tỉnh từ 65% (năm 2020) tăng lên 68% (năm 2022). Cơ cấu ngành nghề đào tạo từng bước được điều chỉnh phù hợp với nhu cầu thị trường lao động và đóng vai trò quan trọng vào công tác giảm nghèo bền vững của tỉnh.
Cùng với đó, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn tỉnh đã chủ động phối hợp, gắn kết với doanh nghiệp trong đào tạo và cung ứng lao động. Đến nay, các trường đã liên kết với hơn 70 doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh. Bình quân mỗi năm các trường cao đẳng, trung cấp đã ký kết đưa trên 700 học sinh, sinh viên đến thực tập và làm việc với các ngành nghề theo đúng nhu cầu của doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh. Đồng thời phối hợp chặt chẽ với doanh nghiệp trong việc xây dựng chương trình đào tạo, kết hợp với cơ sở đào tạo của doanh nghiệp, sử dụng các chuyên gia, lao động kỹ thuật cao của doanh nghiệp tham gia vào công tác đào tạo, chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn. Các doanh nghiệp luôn tạo điều kiện để học viên đến thực tập và tiếp nhận những học viên đáp ứng yêu cầu vào làm việc chính thức tại doanh nghiệp. Các hoạt động liên kết đào tạo nghề trên giúp cho học sinh, sinh viên yên tâm học tập, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, giải quyết việc làm, tạo môi trường làm việc phù hợp với ngành nghề đào tạo.
Có thể nói, chuẩn bị một đội ngũ lao động chất lượng cao để đáp ứng yêu cầu của các nhà đầu tư là một mắt xích quan trọng trong chiến lược thu hút đầu tư của tỉnh Ninh Bình. Chính vì vậy, trong thời gian tới, tỉnh cần nâng cao năng lực của các cơ sở dạy nghề; các cơ sở dạy nghề phải thường xuyên cập nhật kiến thức khoa học mới và nắm bắt được nhu cầu của doanh nghiệp để định hướng dạy nghề cho phù hợp. Đồng thời, đẩy mạnh công tác tuyên truyền về dạy nghề và học nghề nhằm khắc phục tình trạng “thừa thầy, thiếu thợ” tại các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Quan tâm đầu tư phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao. Khuyến khích doanh nghiệp tham gia tổ chức đào tạo nghề gắn với giải quyết việc làm tại doanh nghiệp.
Bài, ảnh: Nguyễn Thơm
