Triển lãm video art “Thăng Đường Nhập Thất,” diễn ra tại giảng đường Ngụy Như Kon Tum của Đại học Quốc gia Hà Nội, đã mang đến một làn gió mới, thổi bừng sức sống cho kiệt tác mỹ thuật Đông Dương. Lấy cảm hứng từ bức tranh kinh điển của Victor Tardieu, tác phẩm không chỉ tái hiện quá khứ mà còn dẫn dắt người xem vào hành trình khám phá sâu sắc về lịch sử và văn hóa. Sự kết hợp giữa công nghệ hiện đại và nghệ thuật cổ điển đã biến không gian triển lãm thành nơi giao thoa kỳ diệu giữa thời gian và cảm xúc.
Bức tranh nguyên gốc của Victor Tardieu, với kích thước đồ sộ 11x7m, là một tuyệt tác sơn dầu hoàn thành vào đầu thế kỷ XX, từng hiện diện uy nghi tại Đại học Đông Dương, nay là giảng đường Ngụy Như Kon Tum. Tác phẩm được xem như một tư liệu lịch sử quý báu, ghi lại một thời kỳ đầy biến động của Việt Nam. Trong từng đường nét tinh xảo, Tardieu khắc họa hình ảnh hơn 200 nhân vật với sự chú trọng đến từng chi tiết nhỏ như trang phục, phong tục, phương tiện giao thông và kiến trúc. Bức tranh vừa phản ánh sâu sắc sự giao thoa giữa văn hóa Đông và Tây, vừa là một lát cắt sinh động của xã hội Việt Nam trong giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ.
Nhờ sự phát triển của trí tuệ nhân tạo, bức tranh giờ đây được tái hiện một cách chân thực và sống động hơn bao giờ hết. Từ những bức ảnh đen trắng nguyên bản, đội ngũ thực hiện đã ứng dụng AI để học hỏi màu sắc từ tranh sơn dầu gốc, tái tạo lại hình ảnh với độ chính xác cao nhất. Video art và hình ảnh động được kết hợp khéo léo, thổi hồn vào từng nhân vật, từng bối cảnh, làm sống lại một thế giới tưởng chừng như đã bị thời gian vùi lấp. Công nghệ đã biến bức tranh tĩnh thành một không gian sống động, nơi mà mỗi chuyển động như kể một câu chuyện, mỗi sắc màu như gợi lên ký ức xa xưa.
Dẫu vậy, như các chuyên gia khẳng định, công nghệ không thể tự mình tái hiện mọi thứ một cách hoàn hảo. Quá trình phục dựng yêu cầu sự đồng hành của trí tuệ con người, từ việc cung cấp dữ liệu lịch sử chính xác, đến việc phân tích và chọn lọc những chi tiết tinh tế nhất. Theo TS. Trần Hậu Yên Thế, bức tranh không chỉ dừng lại ở vai trò nghệ thuật, mà còn chứa đựng những câu chuyện sâu sắc về xã hội, con người và văn hóa thời kỳ đầu thế kỷ XX. Những nghiên cứu tỉ mỉ về trang phục, phẩm hàm, và bối cảnh lịch sử đã giúp các nghệ sĩ định hình lại bức tranh một cách chân thực mà vẫn giữ nguyên giá trị tinh thần vốn có.
Triển lãm “Thăng Đường Nhập Thất” là một nỗ lực làm sống lại kiệt tác mỹ thuật, đồng thời mở ra cánh cửa khám phá những giá trị văn hóa ẩn sâu trong lịch sử. Sự kết hợp giữa nghệ thuật và công nghệ tạo nên một hành trình xuyên thời gian, đưa người xem đi qua những tầng lớp ký ức mà mỗi lớp đều chứa đựng thông điệp về tri thức, sự giao thoa văn hóa và tinh thần sáng tạo. Tác phẩm trở thành nhịp cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giúp thế hệ hôm nay hiểu sâu hơn về nguồn cội và trân trọng hơn những giá trị mà cha ông để lại.
“Thăng Đường Nhập Thất” không đơn thuần là một triển lãm nghệ thuật mà còn là một lời nhắc nhở sâu sắc về sứ mệnh bảo tồn di sản văn hóa. Công nghệ hiện đại đã góp phần đưa những giá trị tưởng như đã phai mờ trở lại với công chúng, nhưng chính sự đồng hành của tri thức và tâm huyết con người mới là yếu tố quyết định. Triển lãm tôn vinh nghệ thuật và đồng thời khẳng định rằng di sản văn hóa, dù trải qua bao thăng trầm, vẫn là ngọn đuốc sáng soi rọi con đường của các thế hệ nối tiếp nhau.
Hoàng Anh
