Tìm giải pháp tăng tốc, bứt phá để vùng Đông Nam Bộ đạt mức tăng trưởng 2 con số

Phát biểu ý kiến mở đầu Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, Hội nghị này cùng rà soát, đánh giá lại sau Hội nghị lần thứ tư những công việc đã triển khai; rút ra được bài học kinh nghiệm gì trong lãnh đạo, chỉ đạo để làm tốt hơn trong thời gian tới? Những vướng mắc phải được giải quyết, khó khăn phải vượt qua. Để thực hiện thành công Nghị quyết Hội nghị Trung ương lần thứ 10, khóa XIII thúc đẩy phát triển vùng Đông Nam Bộ 2 ở mức con số toàn diện, bền vững, chất lượng trong giai đoạn tới, thì năm 2025, chúng ta phải đạt mức tăng trưởng 8-9% là thách thức rất lớn, nhưng cơ hội không phải ít. Do đó, Thủ tướng nhấn mạnh, vùng Đông Nam Bộ là vùng trọng điểm đóng góp quan trọng vào tăng trưởng chung của đất nước, do đó phải xác định đây vừa là trách nhiệm, vừa là nghĩa vụ hết sức nặng nề, nhưng vô cùng quan trọng trong phát triển năm 2025 và giai đoạn 2026-2030.

Thủ tướng Phạm Minh Chính với các đại diện lãnh đạo các tỉnh, thành phố vùng Đông Nam Bộ tham dự hội nghị. (Ảnh: THANH GIANG)

Thủ tướng nêu rõ, năm 2025, vùng Đông Nam Bộ vừa phải tăng tốc, bứt phá, với tăng trưởng kinh tế phấn đấu đạt 8%, vừa phải thực hiện sắp xếp, tổ chức bộ máy bảo đảm tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; vừa phải tổ chức Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội lần thứ XIV của Đảng. Do đó, Thủ tướng đề nghị tư tưởng phải thông, quyết tâm phải cao, nỗ lực phải lớn, làm có trọng tâm, trọng điểm, làm việc nào dứt việc đó. Thủ tướng đề nghị các đại biểu tìm giải pháp để tăng tốc, bứt phá, rà soát các chỉ tiêu giai đoạn 2021-2025; phải phát huy tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám đột phá vì lợi ích chung, đã nói là làm, đã cam kết là thực hiện, đã làm, đã phải có kết quả cụ thể; Đảng đã chỉ đạo, Chính phủ đã thống nhất, Quốc hội đồng tình, nhân dân ủng hộ, do đó “chỉ bàn làm, không bàn lùi”.

Đại diện lãnh đạo các tỉnh, thành phố vùng Đông Nam Bộ tham dự hội nghị. (Ảnh: THANH GIANG)

Về Cảng hàng không quốc tế Long Thành, Thủ tướng nêu rõ, việc phát triển hệ sinh thái sân bay Long Thành có liên quan toàn bộ vùng, do đó phải có đột phá ở đây. Thủ tướng đã có chỉ đạo yêu cầu cần phải quy hoạch xây dựng thành phố sân bay, khai thác hiệu quả sân bay, muốn vậy sân bay Long Thành phải có kết nối giao thông với Thành phố Hồ Chí Minh và các khu vực chung quanh.

Thủ tướng đề nghị, Bí thư, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố, thành viên Hội đồng, đại diện các bộ, ngành tham dự hội nghị thảo luận làm rõ tình hình triển khai các nhiệm vụ, giải pháp phát triển vùng Đông Nam Bộ, nhận diện các khó khăn, thách thức khi thực hiện Nghị quyết của Bộ Chính trị. Nêu rõ việc nào đã làm được, chưa làm được? Nguyên nhân vì sao? Các vấn đề khó khăn, thách thức cần vượt qua là gì? Về thể chế, cơ chế, chính sách, nguồn lực, nhân lực, tài chính, các vấn đề đặt ra trong công tác điều phối? Công tác phối hợp nội vùng, liên vùng, phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương? Đề xuất, kiến nghị một số phương hướng, giải pháp trọng tâm, nhiệm vụ cụ thể cần giao cho các bộ, ngành, địa phương như thế nào? Đặc biệt là phải nỗ lực đạt mục tiêu tăng trưởng 2 con số trong giai đoạn 2025-2030. Có giải pháp đột phá gì?

Vùng Đông Nam Bộ rất thuận lợi, logistics cũng là một giải pháp góp phần thúc đẩy tăng trưởng cao hơn, giảm chi phí đầu vào, tăng tỷ trọng logistics trong quy mô nền kinh tế và tham gia chuỗi giá trị logistics toàn cầu; vấn đề cảng trung chuyển container quốc tế Cần Giờ; triển khai Trung tâm Tài chính quốc tế Thành phố Hồ Chí Minh, kết nối Dự án Đường vành đai 4 Thành phố Hồ Chí Minh như thế nào?

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu ý kiến tại hội nghị. (Ảnh: THANH GIANG)

Về hạ tầng mềm, đó là thể chế cho toàn vùng, Thủ tướng yêu cầu các địa phương phải chọn một số lĩnh vực để đột phá và phải đề xuất; vấn đề nguồn nhân lực như thế nào để đạt được tăng trưởng 2 con số. Mỗi bộ, ngành, địa phương phải cố gắng, nỗ lực; chúng ta phải chọn việc lớn để đột phá, thí dụ như Đường vành đai 4 có tính chất khơi thông kết nối cho toàn vùng, đột phá; rồi các tuyến đường kết nối với Campuchia, sân bay Côn Đảo…

Thủ tướng cũng nhấn mạnh, Chính phủ, các bộ, ngành cùng với Thành phố Hồ Chí Minh nỗ lực giải quyết xong dự án chống ngập cho Thành phố trong tháng 12/2024 này.

* Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tốc độ phát triển GRDP vùng Đông Nam Bộ năm 2024 ước đạt 6,38%, thấp hơn mức bình quân chung cả nước (cả nước ước đạt 6,8%-7%); đứng thứ 4 so với 6 vùng kinh tế. Quy mô GRDP của vùng năm 2024 đạt 3.565,94 nghìn tỷ đồng; thu nhập bình quân đầu người ước đạt 187,38 triệu đồng/năm, đứng đầu các vùng kinh tế và cao hơn bình quân chung cả nước.

Tỷ trọng khu vực dịch vụ chiếm khoảng 41-42% trong GRDP; khu vực công nghiệp và xây dựng 45-46% (riêng công nghiệp chế biến, chế tạo khoảng 33%); khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản chiếm 2-3%. Tổng thu ngân sách nhà nước năm 2024 ước đạt 733,1 nghìn tỷ đồng, chiếm khoảng 42,2% tổng thu Ngân sách Nhà nước của cả nước; tăng 3,6% so với dự toán Thủ tướng Chính phủ giao.

Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng phát biểu ý kiến tại hội nghị. (Ảnh: THANH GIANG)

Về xuất nhập khẩu năm 2024: hoạt động xuất khẩu của vùng phục hồi tích cực, giá trị xuất khẩu đạt ước đạt 115,7 tỷ USD, chiếm 31% tổng giá trị xuất khẩu của cả nước; kim ngạch nhập khẩu của các tỉnh cũng phục hồi trở lại, đều tăng so cùng kỳ, cả vùng tăng 11%. Vùng Đông Nam Bộ tiếp tục dẫn đầu cả nước về cả số dự án và tổng số vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài thực hiện tính đến hết ngày 31/10/2024, tương ứng 21.174 dự án và 189,011 tỷ USD, trong đó, Thành phố Hồ Chí Minh đứng thứ nhất cả nước với số dự án chiếm gần 32,2% số dự án và gần 12% tổng số vốn đăng ký.

Năm 2024, Vùng Đông Nam Bộ có số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới và quay trở lại hoạt động lớn nhất trong 6 vùng kinh tế, dự kiến tăng 9,8% so cùng kỳ. Về công tác giải ngân đầu tư công: đến hết ngày 30/11/2024, giải ngân của cả vùng đạt 54.060 tỷ đồng/147.650 tỷ đồng kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, đạt 36,61% thấp hơn so bình quân chung cả nước (cả nước là 54,79%).

Quang cảnh hội nghị. (Ảnh: THANH GIANG)

Hiện nay, tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân của vùng đang có xu hướng chậm lại, thấp hơn tốc độ tăng trưởng bình quân của cả nước; để phát huy sứ mệnh là một vùng động lực, một cực tăng trưởng của cả nước cần phải sớm đánh giá nguyên nhân và có các giải pháp khắc phục kịp thời.

Khu vực Đông Nam Bộ hiện phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức như tình trạng ùn tắc giao thông, thiếu cơ sở hạ tầng, ngập úng, ứng phó với biến đổi khí hậu,… trong khi tiềm năng dư địa, lợi thế còn nhiều nhưng chưa khai thác hết. Hạ tầng giao thông chưa theo kịp tốc độ phát triển kinh tế, giao thông kết nối giữa các địa phương với Thành phố Hồ Chí Minh chưa hoàn chỉnh, thiếu đồng bộ; giải ngân đầu tư công chưa đạt tiến độ yêu cầu, các vướng mắc về giải ngân đầu tư công còn chậm tháo gỡ.

Công nghiệp là một trong 3 trụ cột quan trọng của vùng nhưng phát triển còn thiếu bền vững, giá trị gia tăng thấp, phân bổ chưa hợp lý, phụ thuộc nhiều vào doanh nghiệp đầu tư nước ngoài. Hạ tầng giao thông kết nối cảng đang là điểm nghẽn; chưa hình thành được hệ sinh thái dịch vụ logistic đa dạng tại vùng Đông Nam Bộ nhằm đáp ứng nhu cầu lưu chuyển hàng hóa của cả vùng gồm: trung tâm phân phối, các depot cho xe tải, công rỗng, cảng cạn,…; dịch vụ hải quan, kiểm tra chuyên ngành, hạ tầng kỹ thuật, công nghệ thông tin, nguồn nhân lực,…

Sau khi nghe các ý kiến phát biểu của lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương, kết luận hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá, tình hình kinh tế-xã hội vùng Đông Nam Bộ tiếp tục xu hướng phục hồi tích cực, đạt nhiều kết quả quan trọng trên các lĩnh vực, cao hơn cùng kỳ năm 2023.

Thay mặt Chính phủ, Thủ tướng ghi nhận, đánh giá cao và biểu dương sự nỗ lực và những kết quả quan trọng của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân vùng Đông Nam Bộ và các địa phương trong vùng thời gian qua, đóng góp quan trọng cho thành tựu chung của đất nước. Bên cạnh những kết quả tích cực, Thủ tướng thẳng thắn nhìn nhận vùng Đông Nam Bộ còn những hạn chế, bất cập và tiếp tục gặp nhiều khó khăn, thách thức.

Thủ tướng nhấn mạnh, năm 2025, cả nước vẫn ưu tiên cho tăng trưởng, phấn đấu tăng trưởng 2 con số, đi đôi với đó là bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn. Về giải pháp, phải tiếp tục hoàn thiện thể chế; đề nghị các địa phương tiếp tục rà soát, phát hiện các vướng mắc để đề xuất sửa đổi. Muốn tăng trưởng được vẫn phải làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống là đầu tư, tiêu dùng và xuất khẩu, trong đó chú trọng giải ngân vốn đầu tư công; tập trung cho các động lực tăng trưởng mới như chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế tri thức, kinh tế chia sẻ; chú trọng, đóng góp tích cực đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho các lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI), chíp bán dẫn; thay đổi cách quản trị; đề xuất các cơ chế, chính sách để tháo gỡ các khó khăn, xây dựng cơ chế, chính sách chung tháo gỡ khó khăn cho toàn vùng.

Về các vấn đề cụ thể, liên quan Dự án Đường vành đai 4 Thành phố Hồ Chí Minh, Thủ tướng giao Thành phố Hồ Chí Minh là cơ quan chủ quản đầu tư, tách thành các dự án thành phần, tách dự án thành phần của tỉnh Bình Dương giao tỉnh làm trước dự án thành phần, đồng thời có một số cơ chế, chính sách cho dự án, trong quý I/2025 phải phê duyệt xong và trình Quốc hội những cơ chế, chính sách đặc thù như chỉ định thầu, huy động vốn, phát hành trái phiếu…, bảo đảm quý I/2025 được giải quyết thủ tục xong để triển khai.

Về cảng trung chuyển container quốc tế Cần Giờ, Thủ tướng giao Bộ Giao thông vận tải cùng Bộ Kế hoạch và Đầu tư rà soát lại; hoàn thành dứt điểm thủ tục trong tháng 12/2024 này.

Về xây dựng Khu thương mại tự do Bà Rịa-Vũng Tàu và Trung tâm điện gió ngoài khơi, Thủ tướng đề nghị tỉnh chủ động cùng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Công thương và các bộ liên quan thúc đẩy xúc tiến dự án; rà soát lại các dự án giao thông kết nối vùng, trong năm 2025 phải hoàn thành các dự án giao thông kết nối Cảng hàng không Long Thành.

Đối với Cảng hàng không quốc tế Long Thành, phải nỗ lực hoàn thành cơ bản tất cả các hạng mục trong năm 2025.

Về đề án xây dựng Trung tâm Tài chính quốc tế Thành phố Hồ Chí Minh, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cùng Thành phố Hồ Chí Minh cố gắng triển khai các thủ tục cần thiết trong tháng 12 này, cố gắng hình thành xong các cơ chế, chính sách, hoàn thành Trung tâm trong quý I/2025.

Về đường cao tốc Bình Phước-Đắk Nông, Thành phố Hồ Chí Minh-Tây Ninh, các địa phương được giao làm chủ đầu tư khẩn trương triển khai, nếu vướng thì báo cáo lại Chính phủ, các thủ tục phải xong trong quý I tới.

Các đường giao thông kết nối sân bay Long Thành với sân bay Tân Sơn Nhất thì phải rà soát lại để đề xuất thêm các cơ chế, chính sách thúc đẩy nhanh dự án.

Về các giải pháp đột phá, các bộ, ngành cần cụ thể hóa theo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, không được đùn đẩy trách nhiệm, theo đó, liên quan đất đai, Bộ Tài nguyên và Môi trường phải nghiên cứu xem xét, liên quan Khu công nghệ cao, Bộ Khoa học và Công nghệ phải xem xét và giải quyết dứt điểm trong quý I/2025.

Về vật liệu xây dựng cát, Thủ tướng yêu cầu Bộ Tài nguyên và Môi trường và Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà xử lý, Bộ Giao thông vận tải hướng dẫn cụ thể việc sử dụng cát biển làm vật liệu san lấp tùy từng dự án.

Về dự án đường sắt Lộc Ninh-Thành phố Hồ Chí Minh-Biên Hòa kết nối cảng Thị Vải-Cái Mép và có thể kết nối cả cảng Cần Giờ, cân nhắc hiệu quả.

Về giải ngân vốn đầu tư công, các tỉnh rà soát vướng mắc, ách tắc, có văn bản báo cáo Chính phủ trước ngày 10/12/2024…; riêng dự án chống ngập cho Thành phố Hồ Chí Minh, Chính phủ quyết tâm giải quyết để có chủ trương trong năm 2024 này, cố gắng hoàn thành trong quý I và II/2025.