Quyết định thí điểm mở rộng đất cho nhà ở thương mại trên toàn quốc

Quốc hội bấm nút thông qua nghị quyết.

Theo giải thích của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, thí điểm thực hiện trên phạm vi toàn quốc sẽ đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất, công bằng giữa các địa phương.

Chiều 30/11, Quốc hội thông qua Nghị quyết về thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất với 415/460 đại biiểu có mặt tán thành, 19 vị không tán thành, 26 vị không biểu quyết. 

Nghị quyết quy định thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất (dự án thí điểm) trên phạm vi toàn quốc đối với các trường hợp: Dự án của tổ chức kinh doanh bất động sản nhận quyền sử dụng đất; Dự án của tổ chức kinh doanh bất động sản đang có quyền sử dụng đất;  Dự án của tổ chức kinh doanh bất động sản đang có quyền sử dụng đất và nhận quyền sử dụng đất. Trường hợp nữa là Dự án của tổ chức kinh doanh bất động sản được các tổ chức đang sử dụng đất thành lập để thực hiện dự án nhà ở thương mại trên diện tích của cơ sở sản xuất, kinh doanh phải di dời do ô nhiễm môi trường, cơ sở phải di dời theo quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị.

Các dự án thí điểm, theo nghị quyết phải đáp ứng các điểu kiện: phạm vi khu đất, thửa đất thực hiện dự án phù hợp với quy hoạch sử dụng đất cấp huyện hoặc quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị.

Phạm vi khu đất, thửa đất thực hiện dự án phù hợp với chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở của địa phương đã được phê duyệt.

Phạm vi khu đất, thửa đất thực hiện dự án nằm trong danh mục các khu đất dự kiến thực hiện dự án thí điểm do Hội đồng nhân dân cấp tỉnh thông qua theo quy định của Nghị quyết này.

Có văn bản chấp thuận của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh về việc thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất để thực hiện dự án thí điểm đối với trường hợp quy định tại Nghị quyết này, cũng là điều kiện được nêu tại nghị quyết. 

Tổ chức kinh doanh bất động sản phải đáp ứng các điều kiện theo quy định của pháp luật về đất đai, nhà ở, kinh doanh bất động sản, đầu tư và quy định khác của pháp luật có liên quan.

Theo Nghị quyết, tổ chức kinh doanh bất động sản thực hiện dự án thí điểm được nhận chuyển quyền sử dụng đất, chuyển mục đích sử dụng đất đối với một, một số hoặc các loại đất sau đây để thực hiện dự án thí điểm: đất nông nghiệp; đất phi nông nghiệp không phải đất ở; đất ở và đất khác trong cùng thửa đất đối với trường hợp thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất.

Việc lựa chọn dự án thí điểm phải đáp ứng các tiêu chí: được thực hiện tại khu vực đô thị hoặc khu vực được quy hoạch phát triển đô thị; tổng diện tích đất ở trong các dự án thí điểm (bao gồm đất ở hiện hữu và đất dự kiến chuyển mục đích sử dụng đất thành đất ở) không vượt quá 30% của phần diện tích đất ở tăng thêm trong kỳ quy hoạch (so với hiện trạng sử dụng đất ở) theo phương án phân bổ và khoanh vùng đất đai trong quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021 – 2030 đã được phê duyệt; Không thuộc các dự án quy định tại khoản 4 Điều 67 Luật Đất đai;

Đối với trường hợp quy định tại điểm a khoản 1 Điều 1 của Nghị quyết, khu đất thực hiện dự án thí điểm phải không thuộc danh mục công trình, dự án phải thu hồi đất được HĐND cấp tỉnh thông qua theo quy định tại khoản 5 Điều 72 Luật Đất đai.

UBND cấp tỉnh trình HĐND cùng cấp thông qua danh mục khu đất dự kiến thực hiện dự án thí điểm đồng thời với việc thông qua danh mục công trình, dự án phải thu hồi đất theo quy định tại khoản 5 Điều 72 Luật Đất đai.

Đối với diện tích đất quốc phòng, đất an ninh đã được quy hoạch đưa ra khỏi đất quốc phòng, đất an ninh đáp ứng điều kiện quy định tại khoản 2 Điều 3 của Nghị quyết này mà chưa bàn giao về cho địa phương quản lý thì ưu tiên giao Bộ Quốc phòng, Bộ Công an tổ chức thực hiện dự án thí điểm để ưu tiên bán, cho thuê, cho thuê mua đối với cán bộ, chiến sĩ thuộc lực lượng vũ trang theo quy định của pháp luật.

Nghị quyết có hiệu lực thi hành từ ngày 1/4/2025 và được thực hiện trong 5 năm.

Sau khi Nghị quyết hết hiệu lực, tổ chức kinh doanh bất động sản đang thực hiện dự án thí điểm theo tiến độ ghi trong dự án đầu tư được tiếp tục thực hiện cho đến khi kết thúc dự án. Người nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất trong dự án thí điểm có quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản theo quy định của pháp luật.

Báo cáo trước khi Quốc hội biểu quyết, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết có ý kiến đề nghị cân nhắc kỹ phạm vi thí điểm, chỉ thực hiện thí điểm ở một số địa phương, một số tỉnh, thành phố có nhu cầu về nhà thương mại cao.

Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, hiện nay, các dự án nhà ở thương mại có quy mô nhỏ thường vướng mắc, do đó, nếu chỉ thực hiện tại một số địa phương thì những địa phương khác khi muốn triển khai dự án nhà ở thương mại theo cơ chế thỏa thuận sẽ không thực hiện được.

Vì vậy, thí điểm thực hiện trên phạm vi toàn quốc sẽ đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất, công bằng giữa các địa phương, ông Thanh nói.

Ông Thanh cũng hồi âm ý kiến đề nghị chỉ thực hiện thí điểm đối với đất phi nông nghiệp không phải đất ở, rằng trên thực tế phần lớn các dự án bất động sản phát triển mới đều được triển khai trên quỹ đất ban đầu không phải là đất ở. Trường hợp khu đất mà doanh nghiệp dự kiến làm nhà ở thương mại có phần đất quốc phòng, đất an ninh và đất tôn giáo, địa phương phải chịu trách nhiệm xem xét, quyết định trên cơ sở các quy hoạch có liên quan, các điều kiện, quy định về đầu tư, kinh doanh bất động sản, tôn giáo.

Về đề nghị quy định rõ thứ tự ưu tiên, tiêu chí lựa chọn dự án hoặc giao Chính phủ quy định để đảm bảo không bị vướng mắc, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, Dự thảo Nghị quyết không quy định tiêu chí cụ thể mà phân cấp cho địa phương để phù hợp với tình hình thực tế và theo đúng chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong giai đoạn hiện nay.