Đầu tư vào trí tuệ nhân tạo đang ‘sụp hầm’?

Vừa qua, Bloomberg và tờ The Walls Street Journal đưa tin Apple và NVIDIA đang xem xét đầu tư vào Công ty OpenAI (hãng chủ sở hữu ChatGPT) ở vòng gọi vốn tiếp theo. Dự kiến, giá trị của OpenAI được định giá khoảng 100 tỉ USD.

Lo ngại bong bóng AI

OpenAI chỉ là một phần trong số các dự án mà Apple hay NVIDIA đang tập trung đầu tư vào AI. Bản thân NVIDIA cũng đang thu lợi không ít nhờ vào AI bởi các sản phẩm chip, bộ xử lý hình ảnh của tập đoàn này đang được tiêu thụ mạnh mẽ để đáp ứng cuộc đua phát triển các mô hình AI. Theo báo cáo tài chính quý 2 (kết thúc vào ngày 28.7) được công bố cuối tháng 8, NVIDIA đạt doanh thu 30 tỉ USD, tăng 15% so với quý 1 và tăng 122% so với cùng kỳ năm 2023. Trong tổng doanh thu 30 tỉ USD, nhóm sản phẩm data center chuyên dành cho phát triển AI có doanh thu lên đến 26,3 tỉ USD, tăng 16% so với quý 1 và tăng 154% so với cùng kỳ năm 2023.

Xu thế đầu tư cho AI vẫn đang tiếp tục tăng mạnh. Theo Tập đoàn tài chính Golman Sachs, các tập đoàn công nghệ lớn (thường được gọi là các Big Tech) và giới đầu tư dự kiến chi ra hơn 1.000 tỉ USD cho những năm tới để phát triển AI. Công ty dữ liệu đầu tư mạo hiểm PitchBook thì thống kê chỉ trong quý 2/2024, sự bùng nổ của AI đã thúc đẩy các quỹ đầu tư mạo hiểm góp 55,6 tỉ USD vào các công ty khởi nghiệp liên quan.

Nhưng giữa xu hướng hứng khởi đó, đứng ở góc độ đầu tư, nhiều chuyên gia tài chính Mỹ đang cảnh báo ngành AI ẩn chứa tình trạng bong bóng, thậm chí đang trở thành “quả bom nổ chậm”. Tờ The Washington Post dẫn ý kiến một số nhà đầu tư lo ngại số tiền khổng lồ được các Big Tech, nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán và các công ty đầu tư mạo hiểm đổ vào AI có thể dẫn đến bong bóng tài chính.

Tại hội nghị hàng quý của Google vừa qua, CEO của công ty này là Sundar Pichai (đồng thời cũng là CEO của tập đoàn mẹ Alphabet) bị các nhà phân tích chất vấn khi nào thì khoản đầu tư 12 tỉ USD cho AI sẽ sinh lời.

Hiệu quả đầu tư cao hay thấp ?

Gần đây, các tập đoàn tài chính Goldman Sachs và Barclays, các quỹ đầu tư mạo hiểm như Sequoia Capital, đã đưa ra các báo cáo gây lo ngại về tính bền vững của “cơn sốt” AI.

Lãnh đạo các công ty công nghệ vẫn khẳng định rằng AI sẽ thay đổi toàn bộ cuộc sống hiện đại, giống như cách internet hoặc điện thoại di động đã làm. Thực tế, AI đã được cải thiện mạnh mẽ và đã được sử dụng để dịch tài liệu, viết email và giúp các lập trình viên viết mã. Nhưng giới phân tích thì đặt vấn đề liệu số tiền đầu tư vào AI tăng lên liên tục gần đây thì khi nào sinh lời tương xứng. Bởi có xứng đáng hay không khi đầu tư quá lớn vào AI chỉ để thay thế cho những công việc lương thấp.

Theo một đánh giá gần đây của Tập đoàn tài chính Barclays dẫn ý kiến của giới phân tích, dự kiến từ nay đến năm 2026, các Big Tech sẽ chi ra khoảng 60 tỉ USD mỗi năm để phát triển các mô hình AI, nhưng lại chỉ thu về được khoảng 20 tỉ USD từ AI hằng năm.

Mới đây, Goldman Sachs đã thực hiện một báo cáo tập hợp ý kiến của nhiều chuyên gia liên quan. Trong đó, nhà kinh tế học Daron Acemoglu, tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) của Mỹ, ước tính trong 10 năm tới thì chỉ 25% các tác vụ dùng AI giúp tự động hóa để tiết giảm chi phí, tức AI chỉ giúp cải thiện không quá 5% các nhiệm vụ làm việc của nhân loại. Ông cho rằng các mô hình tiến bộ của AI tạo tác động sâu sắc sẽ chưa sớm thành hiện thực. Qua đó, GS Acemoglu dự báo trong 10 năm tới, AI chỉ giúp tăng khoảng 0,5% năng suất cho Mỹ và đóng góp vào 0,9% tăng trưởng GDP của nước này.

Tương tự, ông Jim Covello, Trưởng bộ phận Nghiên cứu ngành của Goldman Sachs, cũng lập luận rằng khoản đầu tư lên đến 1.000 tỉ USD đã được lên kế hoạch không được phát triển để giải quyết các vấn đề phức tạp đủ để thu lại lợi nhuận tương xứng. Ông chỉ ra rằng những phát minh như internet từ giai đoạn sơ khai đã tạo ra các giải pháp chi phí thấp nhưng giải quyết các vấn đề tốn kém, chứ không như AI hiện tại.

Tuy nhiên, kinh tế gia cấp cao Joseph Briggs của Goldman Sachs lại lạc quan hơn. Ông Briggs dự báo trong 1 thập niên tới, AI có thể giúp tự động hóa 25% công việc, giúp năng suất của Mỹ tăng 9% và thúc đẩy GDP tăng trưởng tích lũy 6,1%.