Thông tin do Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) khu vực Đông Á và Thái Bình Dương đưa ra trong báo cáo “Vượt qua điểm bùng phát” ngày 24/5.
Theo UNICEF, các cú sốc về khí hậu và môi trường mà trẻ em có thể gặp phải là lốc xoáy, nắng nóng, thiếu nước, ô nhiễm không khí…
Hơn bất kỳ khu vực nào khác, trẻ em ở khu vực Đông Á và Thái Bình Dương đang phải vật lộn với nhiều mối nguy hiểm trước các cú sốc về khí hậu và môi trường chồng chéo. Đặc biệt, trẻ em Việt Nam phải hứng chịu các cú sốc nhiều hơn so với trung bình trong khu vực và trên thế giới.
Theo phân tích mới nhất dựa trên Chỉ số rủi ro khí hậu của trẻ em (CCRI), khu vực Đông Á và Thái Bình Dương có hơn 210 triệu trẻ em có nguy cơ cao bị ảnh hưởng bởi lốc xoáy; 140 triệu trẻ em có nguy cơ cao bị thiếu nước; 120 triệu trẻ em có nguy cơ cao bị ảnh hưởng bởi lũ lụt ven biển; và 460 triệu trẻ em bị ảnh hưởng bởi ô nhiễm không khí.
Với mức độ ảnh hưởng từ 4 cú sốc về khí hậu trở lên, có 94,6% trẻ em Việt Nam chịu ảnh hưởng, trong khi con số này là 65% đối với trẻ em trong khu vực và 37% với trẻ em trên toàn cầu.
Khi những cú sốc chồng chéo này kết hợp với các loại khủng hoảng khác như thiếu lương thực, suy dinh dưỡng và sự lây lan của các bệnh truyền nhiễm, thì việc đối phó và phục hồi càng trở nên khó khăn. Trẻ em dễ bị tổn thương nhất, đặc biệt là là trẻ em nghèo và bị thiệt thòi và trẻ khuyết tật. Cuối cùng, những tác động này còn làm trầm trọng thêm sự bất bình đẳng mà trẻ em đã phải hứng chịu, làm những người nghèo nhất càng thêm nghèo.
Báo cáo chỉ ra, trẻ em ngày nay phải đối mặt với các nguy cơ liên quan đến thảm họa khí hậu cao gấp 6 lần so với thế hệ ông bà của các em. Trong 50 năm qua, tại khu vực Đông Á – Thái Bình Dương, số các trận lũ lụt đã tăng gấp 11 lần, bão tăng gấp 4 lần, hạn hán tăng gấp 2,4 lần và sạt lở đất tăng gấp 5 lần.
Hàng triệu trẻ em đang phải chịu nguy hiểm do các tác động từ nhiệt độ tăng, mực nước biển dâng cao, sự gia tăng các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt như bão, lũ lụt nghiêm trọng, lở đất và hạn hán. Nhiều trẻ em và gia đình phải di chuyển chỗ ở và phải đấu tranh để tồn tại, bị hạn chế hoặc không được tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe, giáo dục và nước sạch và vệ sinh.
“Tình hình trẻ em ở khu vực Đông Á và Thái Bình Dương rất đáng báo động. Cuộc khủng hoảng khí hậu đang đặt cuộc sống của các em trước nhiều nguy cơ, khiến các em bị bỏ lỡ tuổi thơ và quyền được sống và phát triển. Các chính phủ, doanh nghiệp và các nhà tài trợ cần cùng nhau hành động một cách khẩn cấp để giải quyết các trở ngại chính trong quản lý rủi ro thiên tai. Trong đó, áp dụng các dịch vụ thông minh thích ứng với khí hậu để trẻ em có thể lớn lên trong một môi trường an toàn và lành mạnh” – bà Debora Comini, Giám đốc khu vực UNICEF Đông Á và Thái Bình Dương nhấn mạnh.
UNICEF kêu gọi các chính phủ, doanh nghiệp và các nhà tài trợ cần hành động khẩn cấp, đầu tư vào xây dựng các dịch vụ xã hội thông minh thích ứng với khí hậu bao gồm giáo dục, chăm sóc sức khỏe và cung cấp nước sạch và vệ sinh, hệ thống cảnh báo sớm và bảo trợ xã hội thích ứng với khí hậu như hỗ trợ tiền mặt.
Tại Việt Nam, UNICEF cùng với Chính phủ đã tiến hành đánh giá tác động của biến đổi khí hậu đối với trẻ em và đánh giá các hạn chế về năng lực trong hệ thống quản lý thiên tai, sử dụng phương pháp tiếp cận lấy trẻ em làm trung tâm. UNICEF cũng khảo sát về khả năng lắp đặt năng lượng mặt trời trên mái nhà ở các trường học và trung tâm y tế, công trình cấp nước tập trung và thử nghiệm phương pháp đánh giá sử dụng bộ chỉ số rủi ro khí hậu cho trẻ em. Hầu hết các sáng kiến này hiện đã sẵn sàng để nhân rộng.
Những đánh giá toàn diện này là cơ sở cho việc thay đổi chính sách và đầu tư, nhằm đảm bảo các chương trình và kế hoạch liên quan đến khí hậu phù hợp với nhu cầu cụ thể của trẻ em và cộng đồng ở Việt Nam.
UNICEF có kế hoạch triển khai các dịch vụ xã hội và cơ sở hạ tầng phát thải ròng bằng 0 và chống chịu với BĐKH tại các vùng khác nhau ở Việt Nam.
“Sự thành công của tất cả các mô hình này sẽ mang lại lợi ích cho trẻ em và cộng đồng của các em, đồng thời tạo điều kiện mở rộng quy mô và nhân rộng các mô hình tốt nhất trên toàn quốc”, bà Rana Flowers, Trưởng đại diện UNICEF tại Việt Nam chia sẻ.
UNICEF đang thúc đẩy cảnh báo sớm và hành động sớm – đưa thông tin đến các cộng đồng để giúp mọi người chuẩn bị và đảm bảo ứng phó thích hợp với các thách thức liên quan đến khí hậu. Ví dụ, vào cuối năm nay và đầu năm tới, Việt Nam sẽ phải đối mặt với hiện tượng El Nino , rất có thể dẫn đến hạn hán. Các gia đình được khuyến khích thu trữ nước mưa và có các biện pháp ứng phó. Hành động sớm sẽ giúp người dân không phải tốn thêm chi phí nước sạch tăng gấp 10 lần trong điều kiện thông thường.
