Theo dự kiến, ngày 22.1, TAND cấp cao tại Hà Nội sẽ mở lại phiên tòa phúc thẩm vụ buôn bán sách giáo khoa giả với quy mô cực lớn, có liên quan đến ông Trần Hùng. Vụ án có 18 trong tổng số 36 bị cáo có đơn kháng cáo. Ngoài ông Trần Hùng kêu oan, một số bị cáo khác xin giảm nhẹ hình phạt, xin hưởng án treo.
Cuối tháng 12.2023, phiên tòa từng được mở, nhưng vì vắng mặt một số bị cáo, người làm chứng và luật sư bào chữa nên phải hoãn.
Bị cáo Trần Hùng, cựu Tổ trưởng Tổ 304, nay là Tổ 1444 (Tổng cục Quản lý thị trường)
Kêu oan từ đầu tới cuối
Đây là vụ án nhận được sự quan tâm từ dư luận. Bởi lẽ, ông Trần Hùng được biết đến là một cán bộ từng có nhiều phát ngôn mạnh mẽ trong lĩnh vực quản lý thị trường. Xuyên suốt quá trình giải quyết vụ án, ông Hùng một mực kêu oan. Cơ quan tố tụng từng nhiều lần trả hồ sơ, yêu cầu điều tra bổ sung.
Tháng 7.2023, xét xử sơ thẩm, TAND TP.Hà Nội tuyên phạt ông Trần Hùng 9 năm tù về tội nhận hối lộ. 35 bị cáo khác bị tuyên thấp nhất 18 tháng tù nhưng cho hưởng án treo, cao nhất 10 năm tù, về các tội: sản xuất, buôn bán hàng giả; môi giới hối lộ; lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ.
Bản án sơ thẩm xác định, từ đầu năm 2021 đến tháng 6.2021, bị cáo Cao Thị Minh Thuận, Giám đốc Công ty Phú Hưng Phát, cùng đồng phạm sản xuất, nhập kho tổng cộng gần 9,5 triệu quyển sách giáo khoa giả với tổng giá trị hơn 260 tỉ đồng. Nhóm này đã tổ chức tiêu thụ hơn 6,3 triệu quyển.
Đáng chú ý, trước khi đường dây sách giáo khoa giả do bị cáo Thuận điều hành bị phát hiện, vào tháng 7.2020, Công ty Phú Hưng Phát từng bị Đội Quản lý thị trường số 17 kiểm tra, thu giữ hơn 27.300 quyển sách giáo khoa giả. Vụ việc này là khởi nguồn cho hành vi phạm tội mà ông Trần Hùng bị cáo buộc.
Theo đó, biết ông Trần Hùng là người trực tiếp chỉ đạo xử lý vụ việc, bị cáo Thuận thông qua bị cáo Nguyễn Duy Hải (lao động tự do) đưa cho ông Hùng 300 triệu đồng, để nhờ giúp đỡ. Nhận tiền, ông Trần Hùng hướng dẫn bị cáo Thuận thay đổi lời khai về nguồn gốc số sách, đồng thời can thiệp, tạo điều kiện xử lý vụ việc theo hướng vi phạm hành chính thay vì chuyển sang cơ quan điều tra.
Tại phiên tòa sơ thẩm, 35/36 bị cáo thừa nhận hành vi phạm tội; trong đó có Cao Thị Minh Thuận và Nguyễn Duy Hải, liên quan đến việc đưa tiền cho ông Trần Hùng. Ngược lại, ông Trần Hùng là người duy nhất kêu oan từ đầu tới cuối. Ông này khẳng định suốt 10 năm công tác “không một ai buôn bán hàng giả có thể mua chuộc được tôi”.
Trong vụ án này, ông Trần Hùng là bị cáo duy nhất kêu oan
Tranh luận về thời gian đưa, nhận hối lộ
Bào chữa cho ông Trần Hùng, luật sư cho rằng cơ quan tố tụng dựa vào lời khai đầy mâu thuẫn của Nguyễn Duy Hải để buộc tội thân chủ là không khách quan. Hơn thế, ông Trần Hùng không có quyền hạn gì trong việc xử lý vi phạm của Công ty Phú Hưng Phát.
Đặc biệt, luật sư dẫn dữ liệu từ các cột sóng điện thoại của nhà mạng MobiFone, cho thấy tại thời điểm xảy ra vụ việc, ông Trần Hùng đang ở Q.Ba Đình (Hà Nội), còn bị cáo Hải đang ở Q.Hoàn Kiếm (Hà Nội) và Q.Hai Bà Trưng (Hà Nội). Các dữ liệu này chứng tỏ hai bên không gặp nhau nên không thể có chuyện đưa, nhận hối lộ.
Tuy nhiên, đối đáp lại quan điểm trên của luật sư, đại diện viện kiểm sát bác bỏ toàn bộ. Hội đồng xét xử cũng cho rằng ông Trần Hùng là Tổ trưởng Tổ 304, có nhiệm vụ tiếp nhận thông tin các vụ việc vi phạm, tham mưu Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường, phối hợp với các đơn vị liên quan trong việc kiểm tra và xử lý vi phạm.
Khi vụ việc Công ty Phú Hưng Phát bị phát hiện, Cao Thị Minh Thuận liên hệ với ông Trần Hùng nhờ giúp đỡ, ông Hùng ra điều kiện sẽ tha nếu nữ giám đốc chỉ ra các cơ sở vi phạm khác. Tiếp đó, bị cáo Thuận thông qua bị cáo Hải đặt vấn đề sẽ đưa tiền cho bị cáo Hùng.
Nhận 300 triệu đồng, ông Trần Hùng hướng dẫn bị cáo Thuận thay đổi lời khai về nguồn gốc số sách, từ sách giả thành sách do người khác ký gửi; đồng thời chỉ đạo Đội Quản lý thị trường số 17 xử lý vụ việc theo hướng mà bị cáo Thuận thay đổi lời khai. Vụ việc lẽ ra phải được chuyển sang cơ quan điều tra thì chỉ bị xử phạt hành chính.
Vẫn theo tòa sơ thẩm, mặc dù lời khai của Nguyễn Duy Hải có khác nhau về thời điểm đưa tiền, nhưng xuyên suốt đều thể hiện bị cáo Thuận thông qua bị cáo Hải đưa tiền cho bị cáo Hùng. Việc đưa tiền diễn ra tại phòng làm việc của bị cáo Hùng.
Thêm vào đó, lời khai của bị cáo Hải phù hợp với lời khai người làm chứng, lời khai của bị cáo Thuận và những người liên quan, phù hợp với kết quả thực nghiệm điều tra cũng như sơ đồ hiện trường diễn ra việc đưa tiền do bị cáo Hải tự vẽ.
Riêng về dữ liệu liên quan đến cột sóng điện thoại, hội đồng xét xử dẫn lại trình bày của đại diện MobiFone, cho thấy chỉ với dữ liệu này thì không đủ căn cứ xác định thời điểm xảy ra vụ việc bị cáo Hùng đang ở Q.Ba Đình.
Với những căn cứ đã nêu, hội đồng xét xử sơ thẩm khẳng định bị cáo Trần Hùng không oan.
